واسیل چیست؟ معرفی هاردفورک مشهور کاردانو

معرفی اجمالی بلاکچین کاردانو

به گزارش واحد ترجمه گذارنیوز، سال 2015، یکی از بنیانگذاران اتریوم به نام چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson) و همکار سابقش جرمی وود (Jeremry Wood) به دلیل بروز پاره‌ای اختلافات، این بنیاد را ترک و با همکاری یکدیگر شرکت جدیدی تحت عنوان شرکت این‌پوت اوت‌پوت (IOHK) را تاسیس نمودند. سال 2017 این شرکت از راه‌اندازی یک شبکه بلاکچین با نام کاردانو (Cardano) خبر داد.

نام این پلتفرم در اصل از یک دانشمند ایتالیایی قرن شانزدهم با نام جرولامو کاردانو (Gerolamo Cardano) الهام گرفته شده است.

کاردانو که گاهاً تحت عنوان اتریوم ژاپنی نیز شناخته می شود، یک بستر قرارداد هوشمند است که به صورت یک پلتفرم برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) با قابلیت اجرای دفتر کل برپایه تحقیقات علمی و دانشگاهی فراوان و با هدف دستیابی به مقیاس‌پذیری، تعامل‌پذیری و پایداری مورد نیاز کاربرد در دنیای واقعی ساخته شده است.

شبکه کاردانو از یک زبان برنامه نویسی سفارشی به نام هَسکل (Haskell) استفاده می کند که از سطح بالای تحمل‌پذیری خطا برخوردار بوده و به دلیل همین انعطاف‌پذیری بیشتر، به گزینه‌ای ایده‌آل برای کاردانو تبدیل شد. رمزارز بومی این شبکه با نام ADA در اکتبر سال 2017 (مهر 96) با رویکردی منحصر به فرد در مقایسه با سایر دارایی های مشابه، به بازار عرضه شد.

تیم توسعه‌دهندگان کاردانو به طور پیوسته برای رشد و توسعه هرچه بیشتر این پلتفرم و ایجاد یک شبکه غیرمتمرکز مقیاس‌پذیر تلاش و نتیجه تلاش‌های خود را به طور منظم در مقالات دانشگاهی منتشر می‌کنند. نقشه راه یا رودمپ کاردانو به طور کلی در پنج مرحله مجزا شامل بایرون (Byron)، شلی (Shelley)، گوگن (Goguen)، باشو (Basho) و ولتر (Voltaire) برنامه‌ریزی شده است. هریک از این مراحل به نام دانشمندان یا ریاضیدانان برجسته جهان نامگذاری شده‌اند.

هاردفورک واسیل

واسیل (Vasil) یکی از هاردفورک‌های مهم در نقشه راه کاردانو به شمار می‌رود که به یاد ریاضیدان بلغاری واسیل دابوف (Vasil Dabov) نام‌گذاری شده است. این هاردفورک با ایجاد تغییراتی در شبکه اصلی، تعامل با قراردادهای هوشمند را تسهیل نموده و منجر به ارتقای سطح کارایی و مقیاس‌پذیری شبکه می‌شود.

اجرای این هاردفورک که به دلیل بروز مشکلات متعدد، دو بار به تعویق افتاده بود، سرانجام روز ۲۲ سپتامبر (۳۱ شهریور) ساعت 9:44 شب به وقت ساعت هماهنگ جهانی (UTC) راه‌اندازی شد.

اصطلاح هاردفورک عموماً به پروسه اعمال یک تغییر اساسی در یک شبکه بلاکچین اطلاق می‌گردد که منجر به ایجاد تمایز میان عملکرد شبکه قدیمی و شبکه جدید می‌شود و این امر مستلزم به‌روزرسانی نودها در شبکه است.

طبق اعلام تیم توسعه‌دهندگان کاردانو، پیاده‌سازی هاردفورک واسیل تنها بعد از محقق شدن سه شرط پیش‌نیاز برای این ارتقا امکان‌پذیر بود که عبارتند از:

• به روزرسانی حداقل ۷۵ درصد از نودها به نسخه ۱.۳۵.۳
• پشتیبانی و ارتقا به نسخه جدید از سوی حداقل ۲۵ صرافی‌ برتر که بیش از ۸۰ درصد از نقدینگی ADA را تامین می‌کنند
• و اعلام آمادگی حداقل 10 برنامه غیرمتمرکز برتر برای پشتیبانی از واسیل.

معرفی هاردفورک‌های کاردانو تا به امروز

شبکه کاردانو در مسیر رشد خود از زمان راه‌اندازی، چهار هاردفورک مهم را پشت سر گذاشته است. اولین مورد، هاردفورک شلی (Shelley) بود که توانست قابلیت قفل کردن توکن‌ها (Token Locking) را به این شبکه اضافه کند. به این ترتیب، امکان تسویه حساب‌های پیچیده و فرآيند حسابداری وجوه برای آن فراهم شد.

هاردفورک مری (Mary) به صورت ارتقای پروتکل شلی در ماه مارس 2021 (اسفند 99) ارائه شد که امکان ایجاد توکن‌های منحصر به فرد و سفارشی را برای کاربران فراهم کرد. پس از آن، زیرساخت حسابداری دفتر کل کاردانو علاوه بر تراکنش‌های ADA، تراکنش‌های شامل چندین دارایی همزمان یا مالتی اَسِت (Multi-asset) را هم پردازش می‌کند.

هارفورک آلونزو (Alonzo) سپتامبر 2021 (شهریور 1400) با هدف ارائه قابلیت تعریف قراردادهای هوشمند روی بلاکچین کاردانو راه‌اندازی شد. پس از آن، کاردانو به دنیای دیفای و دپ‌ها وارد شد.

در مرحله آخر، هاردفورک واسیل (Vasil) بود که هدف اصلی آن، افزایش سایز بلوک‌ها، افزایش مقیاس‌پذیری و ارتقای کاربرد کاردانو عنوان شده بود. با راه‌اندازی این فورک، برنامه‌های غیرمتمرکز با پیچیدگی کمتری روی این شبکه ایجاد خواهند شد.

اسکریپت‌های پلوتوس که در واقع برنامه‌های کوچکی هستند که با زبان‌های برنامه‌نویسی و با هدف جلوگیری از انجام وظایف تکراری و خودکار نمودن آن‌‌ها نوشته می‌شوند، نقطه تمرکز بعدی واسیل به شمار می‌روند. با وجود این اسکریپت‌ها به طور پیوسته روی زنجیره کاردانو، نیاز به گنجاندن اسکریپت به صورت مجزا در هر تراکنش برطرف شده و از این طریق، کارایی شبکه ارتقا پیدا می‌کند.

دستاوردهای واسیل

همانطور که گفتیم، هدف اصلی هاردفورک واسیل، ارتقای عملکرد و کارایی شبکه کاردانو می‌باشد که برای دستیابی به این مهم، از پنج مکانیسم کلیدی به شرح زیر کمک می‌گیرد:

پروپوزال CIP-31 (ورودی مرجع)

کاردانو به کمک پروپوزال CIP-31 نوع جدیدی از ورودی (Input) را معرفی خواهد کرد که در واقع یک ورودی مرجع است که امکان مشاهده خروجی بدون خرج کردن آن را فراهم می‌سازد. هدف از این کار، افزایش دسترسی به اطلاعات ذخیره شده در شبکه کاردانو بدون مواجهه با مشکلات ناشی از خرج کردن و ایجاد مجدد UTXO می‌باشد.

پروپوزال CIP-32 (داتوم‌های این‌لاین)

این پروپوزال به جای اتصال داتوم‌ها (Datum) به هش داتوم، آنها را به خروجی‌ها متصل می‌کند که به نوبه خود باعث تسهیل ارتباط با مقادیر داتوم‌ها بین کاربران می‌شود. توسعه دهندگان کاردانو انتظار دارند که بسیاری از توسعه‌دهندگان دپ‌ها از این ویژگی استفاده کنند زیرا وضعیت کلی سیستم‌های آنها را به طور قابل توجهی ساده‌تر می‌کند.

ایده اصلی استفاده از CIP-32 بازیابی وضعیتی است که در آن داده‌ها به صورت مفهومی ساده به خروجی ها متصل می شوند. به بیان ساده‌تر، به کمک CIP-32 برنامه‌ها برای دسترسی مستقیم به داتوم، دیگر نیازی به خرج یا بازسازی خروجی تراکنش ندارند.

پروپوزال CIP-33 (اسکریپ‌های مرجع)

این پروپوزال اجازه می‌دهد رفرنس‌های اسکریپت پلوتوس برای استفاده دوباره روی بلاکچین و رفع نیاز به اسکریپت در طول پروسه اعتبارسنجی، به خروجی‌ها متصل و ذخیره ‌شوند؛ با این کار، ارائه یک کپی از اسکریپت با هر تراکنش دیگر ضرورت نخواهد داشت.

پروپوزال CIP-40 (خروجی وثیقه)

این پروپوزال دربردارنده یک نوع جدید از خروجی تراکنش است که با عنوان خروجی وثیقه (Collateral Output) شناخته می‌شود و هدف آن، بهبود مقیاس‌پذیری شبکه می‌باشد. در توضیحات تکمیلی این طرح آمده است پس از هاردفورک آلونزو، تراکنش‌ها برای فراخوانی یک قرارداد هوشمند باید برای پوشش هزینه‌های احتمالی شکست اجرای آن، مقداری وثیقه در شبکه بگذارند. ازجمله ویژگی‌های ضروری این وثیقه که فقط در غالب ADA پذیرفته می‌شود این است که نباید آدرس اسکریپت باشد. این ویژگی‌ها محدودیت‌هایی برای کاربران، قراردادهای هوشمند و دپ‌ها ایجاد می‌کرد و پروپوزال CIP-40 به دنبال برطرف کردن آن‌ها می‌باشد.

استفاده از خط لوله انتشار یا  Diffusion Pipelining

یکی از اقداماتی که در راستای بهبود مقیاس‌پذیری کاردانو در لایه اجماع صورت گرفته است، استفاده از خطوط لوله انتشار یا Pipelining است که به انتشار سریع بلوک‌ها کمک می‌کند. در حال حاضر، انتشار بلوک‌ها و ورود به زنجیره مستلزم عبور از مراحل مختلفی است که در هر نود به ترتیب باید پشت سر گذاشته شوند. بدون شک این کار بسته به حجم نودها و تعداد روزافزون بلوک‌ها، بسیار زمان‌بر خواهند بود.

اکنون قابلیت خطوط لوله انتشار (Diffusion Pipelining) امکان اجرای همزمان یک یا چند مورد این مراحل را فراهم و متعاقباً باعث صرفه‌جویی در زمان، کاهش حجم بلوک‌ها و افزایش توان عملیاتی شبکه می‌شود.

دلیل اهمیت واسیل برای شبکه کاردانو چیست؟

همانطور که می‌دانیم، هاردفورک‌ها نقشی کلیدی در تحقق نقشه راه کاردانو ایفا می‌کنند. واسیل یکی از دو هاردفورکی است که کاردانو را از فاز گوگن به باشو انتقال خواهد داد.

پس از هاردفورک آلونزو که توانست قابلیت ایجاد و استقرار قراردادهای هوشمند را در شبکه کاردانو فراهم کرده و مسیر رسیدن به هدف نهایی آن یعنی ارائه خدمات سنتی و متمرکز از طریق بلاکچین و به شیوه‌ای غیرمتمرکز را هموارتر ساخت؛ واسیل، مقیاس‌پذیری، کاربرد و کارایی بیشتری را برای این شبکه به ارمغان می‌آورد.

افزون بر این، به لحاظ فاندامنتال می‌تواند قابلیت‌های شبکه کاردانو را بهبود بخشیده، شرایط را برای استقرار قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز بهتر ‌کند. همین امر به نوبه خود منجر به افزایش کاربرد بلاکچین کاردانو و درنتیجه، افزایش قیمت رمزارز بومی آن یعنی ADA می‌شود.

گفتنی است که در 24 ساعت گذشته، کاردانو با حدود 2 درصد رشد، به منطقه سبز وارد شده و با قیمتی در حدود 45 سنت معامله می شود.

مترجم: مرضیه مظاهری
منابع: cryptopotato و docs.cardano