فرش؛ صنعتی که تحریم‌ها آن را فلج کرد
به گزارش گذارنیوز، براساس قانونی که رئیس‌جمهور وقت آمریکا در تاریخ اول ژوئیه ۲۰۱۰ ابلاغ کرد، بسیاری از کالاهای ایرانی تحریم و ورود آن به این کشور ممنوع شد. از جمله این کالاها می‌توان به فرش دستباف ایرانی اشاره کرد که ورود آن از ایران یا هر مبدا دیگری به آمریکا ممنوع شد و حتی مهاجرانی که برای اقامت به این کشور نقل مکان می‌کنند نیز مجوزِ بردن فرش دستباف ایرانی را در میان لوازم منزل خود ندارد. در آن زمان، باراک اوباما هدف از این تحریم‌ها را کشاندن ایران پشت میز مذاکره درخصوص فعالیت‌های هسته‌ای مطرح کرد.
تحریم فرش دستباف ایران توسط آمریکا با هدف تسلیم کردن ایران در برابر خواسته‌های آمریکا، پیش از این نیز بی‌سابقه نبوده و در اکتبر سال ۱۹۸۷ نیز فرش دستباف ایران توسط «رونالد ریگان» به مدت ۱۳ سال تحریم شد.
آمریکا بزرگ‌ترین مصرف کننده فرش دستباف دنیاست که در سال ۲۰۰۳ بیش از ۴۰۰ میلیون دلار و در سال ۲۰۰۹ بیش از ۲۵۰ میلیون دلار واردات در این حوزه داشته است. پیش از اعمال این تحریم‌ها، ایران رتبه اول صادرات فرش به آمریکا را در دست داشت و طی سال‌های بعد این جایگاه به هند رسید. با توجه به حجم صادرات فرش ایران به آمریکا، با از دست رفتن بازار این کشور ضربه سنگینی به صنعت فرش ایران وارد کرد.
علاوه بر اینکه پس از مدتی با تغییر طراحی‌های فرش دستباف در مجلات آمریکایی و عرضه آن به مشتریان، سلیقه مردم این کشور تغییر یافته و همزمان نیز تجار فرش‌های غیر ایرانی با تبلیغاتی که انجام دادند بازار را بیش از پیش در انحصار فرش‌های هندی قرار داده و ایران، اصلی‌ترین بازار فرش دستباف خود را از دست داد، به نحوی که حتی پس از لغو تحریم‌ها نیز تمایل مردم آمریکا نسبت به خرید فرش ایران کم‌رنگ شد.
با این وجود هنوز هم تعداد زیادی از فرش‌های دستباف ایرانی در خانه‌های مردم آمریکا وجود داشته و در معرض دید مردم قرار دارد و رقبای این فرش پس از سال‌ها فروش نیز نمی‌توانند لطمه‌ای به جایگاه واقعی فرش ایران در میان مردم آمریکا وارد کنند. میلیون‌ها مترمربع فرش ایرانی در خانه‌های مردم آمریکا وجود دارد و مدت‌ها زمان لازم است تا دیگر فرش‌ها بتوانند با آن رقابت واقعی کنند.
مواردی که گفته شد، نشان‌دهنده اهمیت انجام اقدامات لازم در این حوزه بوده است، در حالی که حوزه فرش دستباف در ایران نه تنها مورد توجه مسئولان نیست، بلکه به نظر می‌رسد کاملاً به فراموشی سپرده است؛ حوزه‌ای که برای تعداد زیادی از افراد بدون داشتن هزینه‌ای برای دولت، اشتغال ایجاد کرده است؛ اما امروز شاهد کوچک‌تر شدن جامعه بافندگان آن، دپو شدن فرش‌های بافته شده روی دست فروشندگان و تجار و در نهایت از بین رفتن این صنعت هستیم.
در این بین از دست‌رفتن بازار فرش دستباف ایرانی و پر شدن بازار داخلی ایران با فرش‌های دستباف افغانستان نیز اخیراً توسط کارشناسان مطرح شد، موضوعی که علی شهبازی، رئیس اتحادیه فرش دستباف روستایی استان اصفهان و نایب‌رئیس اتحادیه فرش دستباف کشور آن را تأیید نکرده و به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: ورود هرگونه فرش دستباف به کشور ممنوع است و اگر هم در بازارها دیده می‌شود، قاچاق بوده است.
وی با بیان اینکه بسیاری از کشورها بازارهای جهانی را با فرش‌های تولیدی خود پر کرده‌اند، اضافه می‌کند: بیش از ۲۰ کشور، رقیب فرشی ایران هستند، با این وجود هیچ کشوری هنوز نتوانسته جایگاه فرش ایران را از نظر کیفیت، قدمت و سابقه بگیرد و اگر هم فرش تولیدی این رقبا در کشوری به فروش می‌رسد، فقط یک کف پوش و زیرانداز تجاری است؛ فرش ایران یک منشور چند وجهی بوده که فقط یکی از ابعاد آن مفروش کردن منازل است.
نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف کشور ادامه می‌دهد: فرش ایرانی هنر و سرمایه است و پشتوانه اقتصادی دارد. این ویژگی‌ها مختص فرش دستباف ایرانی است و فرش دیگر کشورها فقط یک کالای تجاری است. فرهنگ و اصالت ایران در فرش دستباف آن نمودار شده و این کالا همچون پرچم کشور ماست.
به گفته شهبازی، در همه بازارهای جهانی و حتی بازار داخلی برای فرش دستباف ایرانی رقبایی وجود دارد، اما نمی‌توان گفت این رقبا جایگاه فرش ایرانی را تصاحب کرده‌اند. فرش دستباف در صحنه بین‌الملل و ملی رقبای زیادی دارد، اما نگاه ما به فرش دستباف به گونه‌ای دیگر است. فرش ایرانی روح دارد و زنده است.
وی با اشاره به تحریم فرش دستباف توسط آمریکا تصریح کررد: به نظر می‌رسد سیاست‌های حاکمیتی کشور باید به این موضوع معطوف شود. تحریم یک کالا توسط دشمنان نشان‌دهنده استراتژیک بودن آن است که تأثیر آن در کشور ما بسیار مثبت است.
نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف کشور اضافه می‌کند: این در حالیست که مسئولان برای این کالای تحریمی، هیچ برنامه‌ریزی ندارند.
شهبازی تاکید می‌کند: فرش؛ موشک یا کالای هسته‌ای نیست، بلکه کالایی فرهنگی‌هنری است که همین افرادی که آن را تحریم کرده‌اند، از زیبایی آن لذت می‌برند. با وجود بهره‌مندی از این هنر بی‌نظیر ایرانی در آمریکا و اروپا، باز هم شاهد تحریم آن هستیم. در کشور ما باید نگاه مضاعف و ویژه‌ای به فرش دستباف و فعالان آن شکل گیرد.
وی اضافه می‌کند: فرش به موازات طلا تحریم شده که نشان می‌دهد فرش نیز همچون طلا است. برای خنثی کردن این تحریم‌ها و دور زدن آن باید راهکارهایی در نظر گرفته شود.
نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف کشور تصریح می‌کند: فرش ایرانی یک منشور چند وجهی است که آمریکا با تحریم آن ضربه سنگینی به اشتغال، اقتصاد، فرهنگ و تمدن ایرانی زده است. فرش دستباف پس از پرچم سه رنگ ایران، معرف این کشور در جهان است.
پیش از این بارها درخصوص اهمیت و جایگاه فرش دستباف سخن گفته شده، اما همچنان مهم‌ترین نهاد متولی این کالای ایرانی که مرکز ملی فرش است، دست روی دست گذاشته و به همراه سایر مسئولان نظاره‌گر از بین رفتن این صنعت است.
منبع: ایمنا
