بررسی صنعت پالایش در بازار بورس و نگاهی به سهام این صنعت
به گزارش گذارنیوز، صنعت پالایش در کشور ایران، جزء صنایع اقتصادی سیاسی محسوب می‌شود. همانند صنایع دیگر برای تحلیل این صنعت در مرحله اول باید شناختی نسبت به کلیات صنعت و عوامل تاثیرگذار بر آن داشته باشیم تا در مرحله بعد بتوانیم شرکت‌های آن را به‌درستی تحلیل کنیم.
محصولات صنعت پالایش
به‌صورت کلی به فرآیندهایی که بر روی نفت خام انجام می‌شود تا به فرآورده‌های نفتی تبدیل شود، پالایش گفته می‌شود. یکی از نکات مهم در فرآیند پالایش و استخراج نفت این است که باید به‌صورت پیوسته و مداوم انجام شود. در غیر این صورت، این موضوع میتواند منجر به نابودی چاه‌های فعال و از بین رفتن ذخایر نفتی شود.
این صنعت به دو بخش بالادستی و پایین‌دستی تقسیم می‌شود:
صنایع بالادستی صنعت پالایش
هرگونه عملیات مربوط به اکتشاف مخازن، حفاری، تولید، بهره‌برداری و حمل‌ونقل نفت‌خام یا گاز
صنایع پایین‌دستی صنعت پالایش
عملیات تصفیه و پالایش در تأسیسات پالایشی جهت تولید فرآورده‌های نفتی و گازی
محصولات متنوعی را می‌توان از پالایش نفت خام به‌دست آورد. در ابتدا نفت خام استخراج و وارد برج تقطیر می‌شود و براساس نقطه جوش فرآورده‌ها، محصولات تفکیک شده و تبدیل به محصول نهایی می‌شوند. ذکر این نکته ضروریست که هرچه محصولات در قسمت بالاتر برج تقطیر قرار داشته باشند، ارزش اقتصادی بالاتری خواهند داشت.
انواع نفت
مدل‌های مختلفی از نفت در جهان وجود دارد که بر اساس فاکتوهای مختلف از جمله چگالی، درصد گوگرد و نوع معاملات می‌توان آن‌ها را طبقه‌بندی کرد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
انواع نفت بر اساس چگالی
نفت سنگین: این نفت به‌راحتی استخراج نمی‌شود و به تکنولوژی بالایی برای استخراج نیازد دارد. توجه کنید که محصولات تولید شده از نفت سنگین ارزش افزوده بالایی نخواهند داشت.
نفت سبک: تولید نفت سبک برای کشورها ارزش افزوده بالاتری دارد و اکثر کشورها در پی افزایش میزان استخراج این نوع نفت هستند.
نفت متوسط: ترکیبی از نفت سنگین و سبک است.
انواع نفت بر اساس درصد گوگرد
نفت ترش: اگر در ترکیب نفت درصد گوگرد بیشتر از 0.5درصد باشد آن نفت، نفت ترش خواهد بود. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که بیشتر نفت خام دنیا از نوع ترش است.
نفت شیرین: اگر در ترکیب نفت درصد گوگرد کمتر از 0.5درصد باشد آن نفت، نفت شیرین خواهد بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشتر نفت خام موجود در جهان، از نوع سبک و شیرین است. قیمت نفت ترش نسب به شیرین پایین‌تر بوده زیرا محصولات تولید شده از این نوع نفت ارزش‌افزوده بالایی ندارند.
انواع نفت معاملاتی در جهان
نفت WTI: این نفت در غرب تگزاس تولید شده و جزء نفت‌های سبک و شیرین است. با در نظر داشتن کیفیت بالای این نوع نفت، مشتری‌های زیادی نیز دارد؛ اما با توجه به مقدارکم آن، رقابت برای آن نیز بالا است.
نفت برنت: این نوع نفت شامل نفت 15 کشور است، در دسته نفت شیرین و سبک قرار می‌گیرد.
نفت دبی: این نفت به نفت دبی، عمان و ابوظبی گفته می‌شود و از نوع نفت، ترش و سبک است.
OPEC: بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان کارتل نفتی اوپک هستند که بیش از 65درصد ذخایر جهان و 40درصد تولید جهان را در اختیار دارند. مهمترین نفتی که برای کشورهای خاورمیانه به‌خصوص ایران اهمیت دارد نفت OECD است؛ چراکه بخشی از فرایند قیمت‌گذاری خوراک و فرآورده‌ای نفتی شرکت‌های پالایشی از قیمت این نوع نفت تاثیر می‌گیرد. این نفت ترکیب یازده نفت مختلف می‌باشد و نوع آن ترکیبی از نفت سبک و سنگین است
تولیدات
بنزین/ نفت سفید/ نفت گاز/ نفت کوره/ گاز مایع/ روغن خام/ حلال‌های ویژه/ گوگرد/ انواع سوخت هواپیما/ و سایر فرآورده‌های نفتی
دسته اول: فرآورده‌های اصلی
فرآورده‌های اصلی شامل پنج فرآورده گاز مایع، بنزین، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره می‌باشند که جهت توزیع به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ارسال می‌شوند.
دسته دوم: فرآورده‌های ویژه باهدف تحویل به مشتریان عمده
شرکت پالایش نفت اصفهان به‌عنوان تأمین‌کننده خوراک پنج شرکت بزرگ تولیدی نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند. وکیوم باتوم، نفت سفید ویژه، نفتا، پلاتفرمیت و روغن پایه به‌عنوان محصولات ویژه‌ای هستند که خوراک شرکت‌های نفت جی، صنایع شیمیایی ایران، پتروشیمی اراک، پتروشیمی اصفهان و نفت سپاهان را تشکیل می‌دهند.
دسته سوم: فرآورده‌های ویژه خوراک صنایع کوچک
نفت سفید، آیزوماکس، نفت گاز، نفتا، انواع حلال‌ها، آیزوریسایکل، روغن پایه سبک و سنگین، وکیوم‌‌‌باتوم، گوگرد
پراکندگی و ظرفیت تولید شرکت های پالایشگاهی در ایران
بزرگترین شرکت پالایشی پذیرفته شده در بورس “شبندر” و کوچکترین آن “شراز” است (بر حسب ازرش بازار). “شتران” و “شبندر” بیشترین حاشیه سود خالص را در بین شرکت‌های پالایشی بورسی دارند. میانگین حاشیه سود این صنعت در ایران بین 5 الی 10درصد بوده است. به‌طوری که بالای 10درصد و پایین 5درصد منطقی و پایدار نبوده و در صورت رسیدن آن به این سطوح شاهد تغییر مجدد آن هستیم..
در ادامه به بررسی شرکت‌های این صنعت خواهیم پرداخت
شاخص صنعت فرآورده های نفتی:
همانطور که در نمودار احتمالا روند حرکتی مشخص است. نمودار در یک روند نزولی قرا دارد و از الگوی کلاسیک مثلث خارج رو به پایین خارج شده است
و احتمال تا محدوده نارنجی رنگ که عدد 525 هزار است نزول ادامه دار باشد که این روند با تحلیل شاخص کل همخوانی زیادی دارد. و بعد از رسیدن به این عدد احتملا با اصلاح میان روند بتواند به عدد 615 هزار و 675 هزار برسد.
شبندر
پالايشگاه نفت بندرعباس در زميني به وسعت تقريبي ۷۰۰ هكتار در كرانه شمالي آب هاي خليج فارس و مجاورت شهر بندرعباس احداث شده و در سال ۱۳۷۶ مورد بهره برداري قرار گرفت.اين پالايشگاه، مدرن ترين و تنها پالايشگاه تصفيه نفت خام سنگين در سطح ايران و خاورميانه مي باشد. شرکت پالایشگاه نفت بندرعباس در گروه “فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای” در بازار بورس طبقه‌بندی شده است. از نظر پالایش نفت خام، تنها شرکتی است که قادر به پالایش نفت خام سنگین می‌باشد.
نماد در یک محدوده حمایتی قرار دارد اما باتوجه به اینکه ورود پول قدرتمندی بیه سهم نیست این حمایت شکسته خواهد شد و میتواند افت قیمتی تا قیمت 550 الی 600 تومان ادامه دار باشد .
و درصورت واکنش به این محدو.ده حمایتی میتواند رشد قیمتی تا 700 تومان ادامه دار باشد و با اصلاحی کوتاه مدت هدف بعدی قیمتی 1000 تومان است
شتران
پالایشگاه نفت تهران یا همان “شتران” با ظرفیت 250 هزار بشکه و ارزش بازار 99هزارمیلیاردتومانی در بورس فعالیت می‌کند. بررسی سبد محصولات شرکت نشان می‌دهد که بیشترین محصولات تولیدی به‌ترتیب گازوئیل، بنزین و نفت کوره هستند. بیش از 13درصد محصولات این شرکت، نیز محصولاتی هستند که تنوع بالایی دارند
وضعیت نماد درنمودار به تازگی از یک الگوی سرو شانه خارج شده است و بعد از بازگشت و واکنش به محدوده حمایتی شکسته شده قابلیت ادامه دار بودن روند نزولی مینور خودش را دارد و هدف قیمتی نزولی قیمت 400 تومان است. و درصورت واکنش و برگشت قیمتی میتواند رشد تا 500 تومان و 600 تومان را داشته باشد.
شبریز
معرفی شرکت
پالایشگاه نفت تبریز با نماد “شبریز” در سال 1377 تاسیس شد و در سال 1387 در بازار بورس اوراق بهادار تهران( تابلو اصلی بازار اول) در گروه فرآورده های نفتی،کک و سوخت هسته ای پذیرش شد. سرمایه فعلی پالایش نفت تبریز یک هزار میلیارد تومان است. این شرکت با ارزش بازار 44 هزار میلیارد تومان چهارمین پالایشگاه بزرگ کشور از منظر تولید محصولات اصلی است. سهم این شرکت از تولید محصولات گاز مایع، نفت گاز، نفت کوره و بنزین به اندازه 10 درصد ازتولید محصولات اصلی کشور است. تولیدات شرکت به سه دسته تفکیک می‌شوند:
دسته اول: شامل 5 فرآورده اصلی( گاز مایع، نفت سفید، نفت کوره، نفت گاز، بنزین)و سوخت هوایی است که جهت توزیع به شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران ارائه می‌گردد.
دسته دوم: فرآورده های ویژه عرضه شده به صورت مستقیم در بورس کالا و انرژی:محصولاتی نظیر وکیوم بانوم، قیر، گوگرد گرانول، انواع حلال ها و سایر محصولات در بورس کالا به صورت مستقیم عرضه می‌گردد. این محصولات در صنایع لوازم آرایشی، پارچه سازی،صنایع شیمیایی، رنگ سازی، لاستیک سازی و …کاربرد دارند.
دسته سوم: فرآورده های خوراک پتروشیمی :محصولاتی نظیر نفتا ، گاز اتان، بوتان و بنزن که به شرکت وابسته پتروشیمی تبریز ارائه می‌گردد.
با رسیدن به محدوده حمایتی خودش واکنش خوبی نشان داد اما با توجه به بازار و شاخص صنعت احتمال اینکه این حمایت شکسته شود است. و هدف حمایتی بعدی قیمت1350 تومان می باشد و در صورت واکنش میتواند مجدد وارد قاز صعودی خودش شود.
علی رمضانی عضو گروه مالی فراز
