صدای ضبط شده از یک سیاهچاله غول‌پیکر
به گزارش گذارنیوز، خوشه‌ی کهکشانی عظیم «برساوش» (Perseus) یا Abell 426 در مرکز خود میزبان یک سیاهچاله‌ی غول‌پیکر است. اکنون امواج صوتی رسیده از این اَبَرسیاهچاله پس از پردازش توسط دانشمندان به ۵۷ و ۵۸ اکتاوی منتقل شده‌اند تا برای گوش انسان قابل شنیدن باشند. بدین ترتیب نتیجه‌ی حاصل چیزی شبیه به زوزه‌ی ترسناک یک موجود عصبانی به‌نظر می‌رسد.
این نخستین صدای استخراج شده از سیاهچاله محسوب می‌شود و بر اساس داده‌های دهه‌های گذشته در ماه می توسط ناسا منتشر شد. هرچند در فضا نمی‌توانیم امواج صوتی را بشنویم اما این بدان معنا نیست که صدایی وجود ندارد. در سال ۲۰۰۳، اخترشناسان در کمال شگفتی کشف کردند که از میان گازهای فراوان اطراف سیاهچاله‌ی خوشه‌ی کهکشانی برساوش، امواج صوتی منتشر می‌شود.
هرچند ما مستقیما نمی‌توانیم این اصوات را که دارای کمترین نُت شناسایی شده در کیهان و بسیار کمتر از حد شنوایی انسان هستند، بشنویم، اما فرآیند جدید صوتی‌سازی (Sonification) نه تنها این صدای خفیف را به اکتاوهای بالا جابه‌جا کرده بلکه نُت‌هایی را هم به آن افزوده و این امکان را فراهم کرده است تا درک مناسبی از صدای واقعی سیاهچاله داشته باشیم.
پایین‌ترین نت کیهانی که در سال ۲۰۰۳ شناسایی شد، در علم موسیقی، یک نت از نوع «سی بمل» (B-flat) است که بیش از ۵۷ اکتاو زیر نُت «دو میانی» (Middle C) جای دارد. در این گام، از دیدگاه فرکانسی مدت زمان عبور صدا از یک نقطه ۱۰ میلیون سال است. این در حالی است که برای پایین‌ترین صوت قابل تشخیص توسط انسان، این معیار فقط یک بیستم ثانیه طول می‌کشد!
در پردازش داده‌ها، امواج صوتی به‌صورت شعاعی و به سمت بیرون سیاهچاله‌ی کلان‌جرم استخراج شده‌اند و به‌صورت چرخشی پیرامون آن در گام‌های ۱۴۴ کوادریلیون (۱۴۴ هزار تریلیون) و ۲۸۸ کوادریلیون برابر فرکانس امواج صوتی اصلی پخش می‌شوند، به‌طوری که می‌توانیم صداها را در همه‌ی جهات سیاهچاله بشنویم.
با این صدا خود را درون سیاهچاله‌ی مرکزی راه شیری حس کنید
نتیجه، مانند بسیاری دیگر از امواجی است که از فضا ضبط شده و به فرکانس‌های صوتی قابل شنیدن جابه‌جا شده‌اند. اما این صداها فقط یک کنجکاوی علمی نیستند. گاز و پلاسمای رقیقی که بین کهکشان‌های خوشه‌های کهکشانی و به‌عبارتی در محیط درون‌خوشه‌ای حرکت می‌کنند، چگال‌تر و بسیار داغ‌تر از محیط بیرون از خوشه هستند.
در حقیقت، گذر صوت از محیط درون‌کهکشانی و انتقال انرژی به پلاسما، باعث داغ‌تر شدن آن می‌شود و چون دما در روند شکل‌گیری ستاره‌ها مؤثر است، امواج صوتی در طولانی‌مدت می‌توانند نقشی اساسی در تکامل خوشه‌های کهکشانی داشته باشند.
از سوی دیگر این گرم شدن بر اثر گذر صدا، به ما امکان می‌دهد تا امواج صوتی را تشخیص دهیم. زیرا محیط درون‌خوشه‌ای بر اثر داغ شدن با صوت، در طیف پرتو ایکس به‌شدت می‌درخشد و بدین ترتیب رصدخانه‌های پرتو ایکس مانند چاندرا می‌توانند نه‌تنها وجود امواج صوتی را تشخیص دهند، بلکه با شناسایی تغییرات آن، صوتی‌سازی آن‌ها را هم ممکن سازند.
تصویری واقعی از ابرسیاهچاله مرکز کهکشان M87
Credit: EHT
دانشمندان برای یکی دیگر از سیاهچاله‌های کلان‌جرم معروف هم فرآیند صوتی‌سازی را انجام داده‌اند. *M87 نخستین سیاهچاله‌ای که در یک تلاش گسترده با همکاری تلسکوپ افق رویداد به‌طور مستقیم تصویربرداری شد، هم‌زمان توسط تلسکوپ چاندرا برای رصد پرتوهای ایکس، هابل برای نور مرئی، و آرایه‌ی میلی‌متری/زیر میلی‌متری بزرگ آتاکاما برای طول موج‌های رادیویی هم بررسی شد.
تصویری واضح‌تر از سیاهچاله‌ی مرکز کهکشان M87 منتشر شد
داده‌های به‌دست آمده فوران عظیمی از مواد را نشان دادند که از سیاهچاله‌ی کلان‌جرم، با سرعت‌هایی ظاهرا سریع‌تر از سرعت نور (که البته فقط یک توهم جالب است!) به فضای بیرون پرتاب می‌شدند و اکنون این رویداد هم صوتی‌سازی شده است.
این داده‌ها اما در آغاز مانند صدای ضعیف رسیده از خوشه‌ی برساوش نبودند، بلکه تنها پرتوهای الکترومغناطیسی در فرکانس‌های مختلف بودند. در این میان داده‌های رادیویی با پایین‌ترین فرکانس‌ها، کمترین گام را در فرآیند سونفیکیشن و آشکارسازی صدای سیاهچاله دارند. داده‌های نوری محدوده‌ی متوسط را شامل می‌شوند و طیف پرتو ایکس، دارای بالاترین فرکانس‌هاست.
تبدیل داده‌های دیداری به صدا می‌تواند راه جدیدی برای تجربه‌ی پدیده‌های کیهانی باشد و از سویی ارزش علمی هم دارد زیرا گاهی اوقات، تغییر یک مجموعه داده می‌تواند جزئیات پنهان تازه‌ای را آشکار کند و امکان اکتشافات دقیق‌تر درباره‌ی جهان اسرارآمیز و وسیع اطراف ما را فراهم سازد.
منبع: دیجی کالا
