پساب‌های صنعتی «کشف رود» بلای جان شهروندان
گذارنیوز– در حاشیه این رودخانه کارگاه‌های صنعتی و خانگی بسیاری ازجمله کارخانه‌های روده پاک‌کنی، کارگاه‌های صنعتی آبکاری، فاضلاب صنعتی شهرک صنعتی چرم و متأسفانه فاضلاب‌های انسانی موسوم به فاضلاب خاکستری که در رسیدن به این رودخانه بنای رقابت با یکدیگر دارند این رودخانه را به کلکسیون مواد سمی تبدیل کرده‌اند.
پساب صنعتی رودخانه کشف رود
از مقابل فروشگاه‌های سطح شهر مشهد که می‌گذری بسته‌های با طراوت سبزی که بر روی آن نوشته‌شده سبزی تازه نیشابور بسیاری از شهروندان را برای تزئین سفره با این سبزی‌های تازه وسوسه می‌کند، اما واقعیت این است که بسیاری از صیفی‌جات ارائه‌شده در بازار مشهد محصول این رودخانه تاریخی است که در عصر جدید با فاضلاب و پساب آبیاری می‌شود.
از اعتبار تاریخی و بسترساز رودخانه تمدن ساز کشف رود که بگذریم حال کارش به‌جایی رسیده است که با تولید سبزی با پساب صنعتی کمر به از بین بردن انسان‌های متمدن بسته است.
هرچند که دولتمردان بارها به ضرب اسلحه و بیل لودر سعی کردند تا چهره حاشیه این رودخانه را تغییر دهند و در طی یک دهه گذشته بارها زمین‌های کشاورزی غیرمجاز را با لودر شخم زده‌اند، اما با این وجود هنوز بسیاری از خودروهای تخلیه چاه مواد سمی و فضولات انسانی را در این رودخانه رها کرده و از سوی دیگر برخی سود جویان آن را به‌پای مزارع صیفی و سبزی می‌ریزند!
متأسفانه بسیاری از محصولات کشاورزی در بازار از جمله گوجه، خیار، فلفل، بلال، شلغم و اسفناج محصول همین فاضلاب‌های خطرناک است.
در این منطقه بسیاری از دام‌ها در حال چرا هستند که به‌طور حتم تغذیه انسان از گوشت آن‌ها بنا بر نظر کارشناسان خطرآفرین و سرطان‌زا است.
مشکلات مرتبط با کشف رود، از معدود سوژه‌هایی است که در یکی دو دهه گذشته به دلیل تبعات بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی فراوانش، ده‌ها بار پیرامون آن گزارش تهیه‌شده است اما گویی این قصه را پایانی نیست؛ درحالی‌که در این مدت نامه‌نگاری‌های بسیاری بین دستگاه‌های مسئول انجام‌شده، برخی دستگاه‌های دیگر نهادهای دولتی و عمومی را به کم‌کاری و تخلف متهم و حتی از یکدیگر شکایت حقوقی کرده‌اند.
در این راستا بارها پای نمایندگان مجلس و دولتمردان مرکز نشین به ماجرای کشف رود بازشده، دستگاه قضایی ضرب‌الاجل‌های پیاپی صادر کرده و هر بار به دستگاه‌های متخلف و کم‌کار هشدار و تذکر داده، اما مشکل کشف رود همچنان به قوت خود باقی است و بلکه بر دامنه آن نیز افزوده‌شده است.
مسئول کیست؟
در رابطه با این موضوع که متولی ساماندهی این رود چه دستگاهی است باید اذعان کرد که چندین دستگاه به‌صورت ویژه و در بخش‌های گوناگون متولی رودخانه کشف رود هستند. در این راستا شرکت آب منطقه‌ای خراسان به‌عنوان مسئول رودخانه‌ها و آب‌های جاری استان، متولی رودخانه است، شرکت آب‌وفاضلاب مشهد متولی پسابی است که پس از فرایند تصفیه به این رودخانه می‌رسد و اداره کل محیط‌زیست استان هم مسئول سنجش و اعلام درجه آلودگی آب یا پسابی است که از هر جا وارد این محدوده می‌شود. در این زمینه استانداردهای بهداشتی و کیفی را باید این اداره کل اعلام کند.
از طرفی اداره کل جهاد کشاورزی نیز می‌تواند نقش‌آفرینی مؤثری را در تأییدیه برای تولید محصولات سالم در بستر کشف رود ایفا کند و درنهایت دانشگاه علوم پزشکی باید محصولاتی که از این منطقه به بازار روانه می‌شود در بهداشتی بودن و یا غیراستاندارد بودن مصرف آن پا در میدان بگذارد.
ساماندهی کشف رود
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در خصوص فروش فاضلاب جاری در کشف رود می گوید: هم‌جواری ۴۰ تا ۴۵ کیلومتری کشف رود با شهر مشهد عارضه اصلی آن است، چراکه همه‌چیز در این فواصل برای کشف رود اتفاق می‌افتد و ما آن را قبول داریم.
علیرضا طاهری بیان می‌کند: کشت صیفی‌جات از مشکلات محدوده کشف رود بود که با انجام اقدامات ساماندهی این رودخانه بیش از هزار و ۵۰۰ هکتار از بستر کشف رود آزادسازی شده و از غرب مشهد تا تقاطع کشف رود و پل کنارگذر شمالی هیچ کاشت و کار غیرمجازی وجود ندارد و کشت و کار غیرمجاز بعد این محدوده است.
وی تأکید می‌کند: هر آبی که وارد کشف رود می‌شود باید قابل رهاسازی به محیط باشد و ادامه می‌دهد: در موضوع فروش فاضلاب باید بگویم در هیچ جایی از کشف رود فروش فاضلاب نداریم اما فروش پساب راداریم.
وی در این رابطه توضیح می‌دهد: پساب شرایطش با فاضلاب فرق دارد و خروجی تصفیه‌خانه را شامل می‌شود اما فاضلاب از هرجایی وارد کشف رود می‌شود.
طاهری همچنین در خصوص وجود موتور تلمبه‌های فراوان در حاشیه کشف رود و نقش شهرداری مشهد به‌عنوان فرماندهی ساماندهی به کشف رود نیز اظهار می‌کند: شهرداری اقدامات خوبی در این خصوص انجام داد و بخشی از حریم این رودخانه درختکاری شد اما امسال شاهد کمرنگ‌تر شدن این فعالیت‌ها در حاشیه این رودخانه بودیم.
«کشف رود» رودخانه‌ای که جان می‌دهد و جان می‌گیرد| پساب‌های صنعتی بلای جان شهروندان
وی با بیان اینکه این مشکل متأسفانه وجود دارد و منکر آن نیستیم از شهرداری می‌خواهد تا به تفاهم‌نامه‌ای که با این شرکت دارد پایبند بماند، زیرا باوجود اقدام‌های خوبی که شهرداری داشته، اما انتظارات شرکت آب منطقه‌ای در مورد ساماندهی کشف رود برآورده نشده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی یادآور می‌شود: آبان ماه سال ۹۸ با انعقاد توافقنامه ساماندهی کشف رود از سوی ۶ دستگاه اجرایی، مدیریت واحد اجرای طرح به شهرداری مشهد واگذار شد لذا چنانچه این روند ادامه پیدا کند در توافقی که با شهرداری مشهد داریم تجدید نظر خواهیم کرد.
وی در خصوص آلاینده‌های واردشده به این رود ابراز می‌کند: شهرک صنعتی چرم شهر مشهد عمده‌ترین عامل آلایندگی کشف رود است، هرچند ورودی پساب این مجموعه به کشف رود ۳۰ لیتر بر ثانیه است و شاید در مقایسه با دبی (حجم جریان) چند صد لیتر بر ثانیه کشف رود اندک باشد، اما بالاترین سهم آلایندگی را دارد.
علیرضا طاهری بابیان اینکه پساب چرم شهر منبع سرطان در مشهد است می‌گوید: باید هر چه زودتر ساخت تصفیه‌خانه اختصاصی آن تکمیل شود، شرکت شهرک‌های صنعتی استان باید به فکر مدیریت این مسئله باشد.
مشکلات حل‌نشده کشف رود حالا موجب شده تا پای آن به کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی نیز باز شود، لذا به همین منظور نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اصل ۹۰ ادعا می‌کند که موضوع فاضلاب و پساب و کشت محصولات کشاورزی با آن در مشهد، اکنون به‌عنوان یک شکایت در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در حال پیگیری است.
وی به ساخت تصفیه‌خانه سپتاژ به‌وسیله شهرداری مشهد اشاره‌کرده و اظهار می‌کند: فاضلاب انسانی سطح شهر اکنون به‌وسیله ۴۰۰ دستگاه تانکر جمع‌آوری می‌شود و این تصفیه‌خانه محل دفع فاضلاب انسانی شهر خواهد بود که مدیریت شهری علاوه بر ساماندهی ناوگان فاضلاب باید تکمیل این تصفیه‌خانه را نیز تسریع کند.
شکایت در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس
مشکلات حل‌نشده کشف رود حالا موجب شده تا پای آن به کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی نیز باز شود لذا به همین منظور نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اصل ۹۰ ادعا می‌کند که موضوع فاضلاب و پساب و کشت محصولات کشاورزی با آن در مشهد، اکنون به‌عنوان یک شکایت در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در حال پیگیری است .
حجت‌الاسلام نصرالله پژمان فر در این رابطه به سوداگری برخی برای استفاده از پساب کشف رود اشاره کرده و گفت: مسئولان سازمان غذا و دارو باید گزارش دهند که صیفی‌جات محصول زمین‌های کشف رود چه وضعیتی دارد، به‌صورت رسمی اعلام کنند آیا تولید این محصولات با پساب دارای آلودگی است یا خیر و این ابهام را رفع کنند.
وی اظهار داشت: همچنین جهاد کشاورزی کاملاً شفاف سطح زیر کشت زمین‌های مشروب با پساب کشف رود و یا مناطقی که این آب را تا ۶۰ کیلومتر منتقل می‌کنند را شناسایی و تعیین حدود کند.
عضو گروه اصل ۹۰ ادامه داد: وزارت نیرو اعلام کند، چه مقدار از فاضلاب و پساب‌های مشهد به تصفیه‌خانه‌ها می‌رود و پساب‌های خاص صنعتی و بیمارستانی مشهد چه میزان است و وضعیت تصفیه آن‌ها چگونه است؟
وی ضمن اعلام پیگیری بابت راه‌اندازی تصفیه‌خانه‌ها به‌خصوص سپتاژ در مشهد گفت: یکی از مواردی که باید توسط شهرداری انجام می‌شد، نصب جی.پی. اس روی ناوگان حمل فاضلاب شهری بود، باید مشخص شود فاضلاب انسانی کجا جمع‌آوری می‌شود و مسیر تخلیه کجاست.
پژمان فر تصریح کرد: کمیسیون اصل ۹۰ و دیوان محاسبات به‌صورت تنگاتنگ به دنبال ارائه گزارشی از وضعیت زمین‌ها و محصولات و سبزی‌ها تولیدشده با آب آلوده هستند تا درنهایت به وزیر کشور این گزارش ارائه شود، در این میان شرکت آب منطقه‌ای، دانشگاه علوم پزشکی ، ادارات کل محیط‌زیست و استاندارد و آب و فاضلاب مشهد باید پاسخگوی وظایف محول شده باشند.
منبع: بازار