رکورد شکنی قیمت دلار در پی حواشی مربوط به مذاکرات هسته‌ای
به گزارش گذارنیوز، اخیرا طبق مصوبه اخیر سران قوا، اختیارات بانک مرکزی در حوزه ارزی افزایش یافته است و این بانک مجاز به مدیریت بازار ارز با استفاده از تمام اختیاراتش است. بر همین اساس علی صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی، جلسه ویژه‌ای با صرافان در برج میرداماد تشکیل داد و صرافان را در جریان جزئیات اقدامات آتی این بانک در حوزه ارزی قرار داد.
در این جلسه مقرر شد تا در زمینه اسکناس، میزان عرضه ارز بیشتر و مقررات مربوط به تقاضای بازار در حوزه اسکناس تسهیل شود تا نیاز واقعی بازار به صورت کامل پوشش داده شود. چرا که طبق اعلام صالح آبادی، هیچ زمانی در تاریخ بانک مرکزی این میزان اسکناس وجود نداشته است. همچنین صرافی ها، مجوز خرید ارز صادرکنندگان را به نرخ توافقی دریافت کردند. این تصمیم به نوعی عقب نشینی از تصمیمات غلط گذشته در زمینه الزام عرضه ارز صادرکنندگان با نرخ سامانه نیماست. همین اقدام مثبت باعث شد تا بورس پس از روز‌ها، رنگ سبز را به خود ببیند و هیجانات ارزی در بازار ارز هم اندکی فروکش کند. فعالان بازار ارز علت اصلی نوسانات اخیر ارزی را جو روانی می‌دانند و می‌گویند عرضه ارز مناسب است، اما بانک مرکزی نباید اجازه دهد که اختلاف دلار نیمایی و آزاد افزایش یابد. پيش از اين، رويكرد بانك مركزي به گونه‌اي بود كه از طريق مداخله در بازار ارز، قيمت دلار تا اندازه زيادي فروكش می‌شد. اما طولي نمی‌نكشيد كه به واسطه فضاي انتظاري موجود، قيمت دلار بار ديگر اسير هيجانات رواني می‌شد.
بسياري از كارشناسان اعتقاد دارند براي مديريت بازار ارز صرفا ساز و كار «ارزپاشي» كارگشا نيست و بايد مجموعه‌اي از سياست‌هاي اقتصادي نظير كاهش تورم، كنترل نقدينگي و كاهش ناترازي بانك‌ها، اتخاذ شود. ضمن اينكه هماهنگ‌سازي متغير‌هاي پولي با وضعيت كنوني نيز تا حد زيادي نياز است. براي مثال بانك مركزي مي‌تواند براي مقابله با تورم انتظاري درباره تعديل نرخ سود تصميم بگيرد.
بانک مرکزی این دلار‌ها از کجا آورده است؟
به دليل بالا رفتن قيمت نفت، فرآورده‌ها، پتروشيمي‌ها و فولادي‌ها در بازارهاي جهاني و افزایش حجم صادرات نفتی و غيرنفتي شرایط کشور از این جهت نسبت به سال‌های گذشته بهبود پیدا کرده است و این قضیه به معنای ورود منابع ارزی بیشتر به کشور است به طوریکه در دولت فعلی بازگشت ارز حاصل از صادرات غیرنفتی معادل ۲۲.۴ میلیارد دلار بوده است که این میزان در مقایسه با سال قبل از آن ۴۵ درصد افزایش داشته است. اين نكته حجم عرضه ارز را در بازار حواله نیز نسبت به گذشته بيشتر و مطلوب‌تر كرده است به طوری که در حال حاضر روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ ميليون دلار در بازار حواله در حال مبادله است.
نکته بعدی درباره ذخایر ارزی قابل دسترس ایران است که در دولت جدید نسبت به دولت قبلی افزایش معناداری داشته است. صندوق بین‌المللی پول در گزارشی معتقد است ذخایر ارزی ایران در سال ۲۰۲۲ به ۲۱میلیارد دلار می‌رسد در حالی‌که این رقم برای سال 2020 میلادی 4 میلیارد دلار برآورد شده بود. اگرچه که از سوی منابع رسمی کشور هنوز رقم دقیق منابع ارزی قابل دسترس کشور اعلام نشده است اما به نظر می‌رسد پیش بینی صندوق بین‌المللی پول، ضریب خطای کمی داشته باشد.
افزایش نرخ دلار راهی برای تامین کسری بودجه
با‌وجود اینکه، طبق اعلام بانک مرکزی، درحال حاضر بیشترین ذخایر ارزی در اختیار این بانک است و برای پوشش نیاز واقعی بازار مشکلی وجود ندارد اما عبور نرخ نیما از قیمت 25 هزار تومان و اختلاف 8 هزار تومانی آن با قیمت دلار در بازار آزاد به ما این هشدار را می‌دهد که دولت قصد دارد نرخ دلار را بالا نگه دارد و خبری از ارزپاشی بی منطق برای کنترل نرخ ارز وجود ندارد و در آینده ای نزدیک پیش بینی می‌شود نرخ دلار نیما به دلار بازار آزاد نزدیک شود. و چنانچه دولت ابتدا نرخ دلار در بازار آزاد را کاهش دهد و سپس اقدام به افزایش قیمت دلار نیما کند؛ باز هم سنانسوی قبل اتفاق خواهد افتاد و کاهش قیمت دلار در بازار آزاد موقت و تنها راهی برای تامین کسری بودجه دولت خواهد بود. ذکر این مطلب به این معناست که از رفتارهای هیجانی و خرید دلار در قیمت‌های بالا می‌تواند به زیان برای افراد شود و مانند اتفاقی که در سال 97 رخ داد، مدت‌ها زمان صرف شود تا خریداران هیجانی بازار ارز به اصل پول خود برسند.
مریم دهقان
