تقویت دیپلماسی اقتصادی با کشورهای CIS

گلستان به سبب قرار گرفتن در کریدور مواصلاتی شرق به غرب و شمال به جنوب از جمله مناطق سوق الجیشی و استراتژیک کشور محسوب می‌شود لذا از گذشته‌های دور تاکنون تلاش شده تا از این موهبت خدادادی برای کسب درآمد و اشتغال در منطقه استفاده شود.

در دهه ۸۰ مقرر شد تا راه آهن جمهوری اسلامی ایران به کشور ترکمنستان و در ادامه قزاقستان متصل شده تا بتواند زمینه اتصال ریلی ایران به شرق دور و چین را فراهم کند. پس از سال‌ها تلاش و میلیاردها دلار هزینه از سوی ایران و البته دو کشور ترکمنستان و قزاقستان این مسیر ریلی در سال ۱۳۹۳ تکمیل و با حضور رؤسای جمهور دو کشور به بهره برداری رسید.

علی‌رغم افتتاح این مسیر به سبب مشکلات موجود مانند نبود پل و خط عریض، بهره‌برداری کامل از این مسیر محقق نشد تا در سال ۱۴۰۰ و پس از یک دهه انتظار، قطارهای ترانزیتی چین و قزاقستان وارد ایستگاه اینچه برون گلستان شده تا محموله‌های خود را به مقاصد تجاری در ترکیه برسانند.

در ادامه و با روی کار آمدن دولت سیزدهم و اصلاح رویکردهای سیاسی کشور و تمرکز بر توسعه روابط دیپلماتیک با کشورهای همسایه و دیدارهای متعدد دوجانبه و چندجانبه مقرر شد تا این همکاری‌های اقتصادی افزایش یابد.

فصل نوین در پویایی تبادلات تجاری

در همین راستا و همزمان با سفر «قاسم ژومارت توکایف» رئیس جمهور قزاقستان به تهران، قطار کانتینری قزاقستان با محموله «گوگرد» بامداد جمعه ۲۷ خرداد، از طریق مرز ریلی اینچه برون وارد ایران شد تا این ترانزیت «فصل نوینی» در پویایی تبادلات اقتصادی دو جانبه ایران و قزاقستان قلمداد شود.

در این سفر تفاهمنامه همکاری ریلی بین راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و راه‌آهن جمهوری قزاقستان به امضای مدیران عامل راه‌آهن دو کشور رسید که براساس هدف‌گذاری اولیه، سالانه پنج میلیون تن کالا از مسیر ایران ترانزیت خواهد شد.

پیش از این کالاهای قزاقستان از طریق بندر اکتائوی این کشور به بندر باکو و سپس با قطار باکو- تفلیس- قارص به ترکیه می‌رفت اما در پی افزایش هزینه حمل و نقل دریایی، مسیر ریلی ایران جایگزین کریدور دریایی- ریلی سابق از قزاقستان به ترکیه شده است.

به زعم کارشناسان استفاده از فرصت ژئوپلیتیکی و جغرافیایی گلستان در تبادل کالا و ترانزیت محصولات تجاری از کشورهای همسایه به سوی مقامات اروپایی و خلیج فارس زمینه ثروت آفرینی و رشد اقتصادی استان و کشور را فراهم می‌کند.

البته صاحب نظران بر این اعتقاد هستند که برای استمرار این رویه و توسعه اقتصاد ترانزیتی باید زیرساخت‌ها در راه آهن مرزی اینچه برون توسعه یابد و احداث مرکز لجستیک برای بارگیری و انبار برخی از محصولات از جمله مواردی است که می‌توان به توسعه این صنعت کمک شایانی کند.

رونق اقتصادی منطقه آزاد اینچه برون

رئیس اتاق بازرگانی گرگان در این خصوص گفت: سفر قریب الوقوع رئیس جمهور قزاقستان و هیأت اقتصادی بلندپایه انجام و در آن تفاهمنامه های خوبی به امضا رسید.

علی محمد چوپانی با اشاره به ورود قطار ترانزیتی از شمال کشور و عبور از مرز اینچه برون و به مقصد ترکیه و اروپا، افزود: اگر این مسیر ترانزیتی احیا شود، علاوه بر درآمدزایی و اخذ حق ترانزیت، دسترسی ما به کالاهای وارداتی با سرعت بیشتر و زمان کمتری میسر کرده و موجب رونق اقتصادی منطقه آزاد اینچه برون می‌شود.

وی ادامه داد: قطارهایی که از سمت اوراسیا وارد ایران شده به دلیل آنکه ریل آنها عریض است باید در اینچه برون، تخلیه و بارگیری مجدد شده و با قطار نرمال به سمت ترکیه و اروپا حرکت کند در نتیجه اشتغالزایی به همراه خواهد داشت.

چوپانی توضیح داد: هرگونه خدمات ریلی بسته به نوع خدمت مانند تعویض بوژی و جابجایی و تخلیه کالا مشمول دریافت فرانک سوئیس شده و به ازای هر تن در کیلومتر درآمد ارزی نصیب ایران می‌کند.

رئیس اتاق بازرگانی گرگان اضافه کرد: باید زیرساخت‌ها را در اینچه برون فراهم کرده تا بتوانیم پذیرای این خدمات باشیم و به جابجایی ۱۰ میلیون تن کالا برسیم.

وی گفت: قزاقستان و روسیه انبار غله بوده و باید از این ظرفیت استفاده کنیم و با ورود کالا با ریل به کشور و انتقال آن به سمت جنوب یا غرب از این فرصت نهایت بهره برداری را کنیم زیرا دسترسی کشورهای شمالی با کشتی بوده که به سمت آذربایجان می‌رود ولی حمل کالا از این مسیر کاملاً ریلی بوده و هزینه آن به مراتب کمتر است.

ایجاد اشتغال و ارزآوری

نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی هم به خبرنگار مهر گفت: یکی از مزیت‌های استان گلستان ارتباط با کشورهای اوراسیا از جمله قزاقستان و ترکمنستان است و در سال‌های اخیر به دنبال این بودیم که ارتباط ریلی برقرار شود.

رمضانعلی سنگدوینی افزود: کشور قزاقستان یکی از بزرگترین کشورهای تولید کننده غلات بوده و معادن بسیاری دارد که باید از این ظرفیت استفاده کنیم.

وی متذکر شد: یکی از مهم‌ترین مسائل که مورد تاکید رهبر معظم انقلاب هم بوده ارتباط تجاری، اقتصادی، فنی و مهندسی و غیره با همسایگان بوده که دولت جدید و وزارت امور خارجه در دیپلماسی با همسایگان خوب عمل کرده است.

سنگدوینی گفت: در روزهای اخیر شاهد سفر رئیس جمهور قزاقستان، ترکمنستان و نخست وزیر پاکستان به کشور بودیم و این تعاملات سبب اشتغال آفرینی و ارزآوری خواهد شد.

وی افزود: ورود این قطار ترانزیتی سبب رونق گمرک در مرز اینچه برون شده و می‌تواند به ایجاد اشتغال کمک کند. اگر مسیر ریلی اینچه برون- آزادشهر- شاهرود هم احداث شود، می‌توانیم به آب‌های آزاد دسترسی یافته و هزینه حمل و نقل و زمان آن هم کاهش می‌یابد

سنگدوینی بیان کرد: اگر مسیر ریلی اینچه برون- آزادشهر- شاهرود هم احداث شود، می‌توانیم به آب‌های آزاد دسترسی یافته و هزینه حمل و نقل و زمان آن هم کاهش می‌یابد.

وی با اشاره به وجود منطقه آزاد و منطقه تجاری اترک در گلستان، گفت: می‌توان در این مناطق صنایعی مستقر کرد و همچنین با وارد کردن کالاها از خارج، زمینه رونق اقتصادی را فراهم کنیم.

دیپلماسی اقتصادی در دستور کار راه آهن

مدیرکل راه آهن شمال شرق ۲ هم در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم و مذاکره با کشور ترکمنستان و قزاقستان و دیپلماسی اقتصادی در دستور کار راه آهن قرار گرفته است.

محسن اعتماد افزود: حاصل این مذاکرات، انعقاد تفاهمنامه های مختلف با کشور ترکمنستان و قزاقستان از جمله در حوزه ریلی است.

وی بیان کرد: قطار کانتینری از مقصد قزاقستان با بار گوگرد قرار بود از مرز سرخس وارد کشور شود که با رایزنی‌های انجام شده از اینچه برون وارد شد و نویدبخش فعال شدن این کریدور بوده و امیدواریم تداوم داشته باشد.

اعتماد ادامه داد: قطار کانتینری جاذبه‌ها خاص خود را داشته و تعرفه‌های آن از حمل و نقل جاده‌ای و دریایی پایین‌تر است.

وی اضافه کرد: قطار اینچه برون می‌تواند روزانه پذیرای ۱۰۰ واگن از کشورهای ترکمنستان و غیره باشد و با توجه به وجود خط عریض این یک مزیت محسوب می‌شود.

اعتماد با بیان اینکه گلستان و ایران دروازه بین آسیا و اروپا بوده و به آب‌های آزاد راه دارد، توضیح داد: احیای این مسیر ریلی می‌تواند به ارزآوری کمک کرده و برای هر تن کیلومتر از ۱۵ تا ۵۰ فرانک تعرفه در نظر گرفته شده است.

وی همچنین به اشتغالزایی اشاره کرد و گفت: این خط ریلی می‌تواند در حوزه تخلیه و بارگیری، اقدامات لجستیکی، ترانشیپ و غیره اشتغال پایدار ایجاد کند و براساس برآوردها هر سه هزار تن بار یک نفر شغل ثابت ایجاد شده و پتانسیل خوبی برای استان محروم گلستان است.

اعتماد ادامه داد: در حال حاضر هم در حال رایزنی برای ورود بار کود شیمیایی از مرز اینچه برون به مقصد هندوستان هستیم و مذاکرات خوبی انجام شده است.

وی تصریح کرد: با ورود این قطار کانتینری، سدها و موانع شکسته شده و امیدواریم که تداوم داشته باشد.

افزایش تعاملات با کشورهای همسایه از جمله قزاقستان و ترکمنستان و همکاری‌های ریلی سبب توسعه گلستان شده و می‌تواند روتق اقتصادی به همراه داشته باشد.

منبع: مهر