آینده‌ی تاریک انرژی خورشیدی!
خورشید مثل امپراطوری‌یه که منظومه‌ی شمسی رو تحت کنترل خودش داره. سیاره‌ای که بدون اون کره‌ی زمینی وجود نداشته و وجود نخواهد داشت. انرژی‌یی که خورشید به هر مترمربع از سطح فضا متصاعد می‌کنه، می‌تونه ۱۰ لامپ صد وات رو روشن کنه. تازه این در حالی‌یه که کره‌ی زمین فقط یک نقطه‌ی کوچیک در فاصله‌ی ۱۵۰ میلیون کیلومتری خورشیده و تنها دو میلیاردیوم از انرژی بی‌پایان خورشید رو جذب می‌کنه!
اگه تمام انرژی‌یی که خورشید تا زمین متصاعد می‌کنه جمع بزنیم، چهارصد میلیون میلیون میلیون وات میشه. اگه بخوام براتون واضح‌تر قدرت خورشیدون نشون بدم، باید بگم هر یک ثانیه از تصاعد انرژی خورشید، بیش‌تر از انرژی‌ییه که امریکا در طول یک سال مصرف می‌کنه!
این انرژی خارق‌العاده باعث شده انسان‌ها تلاش کنن از این باتری غول‌پیکر نهایت استفاده رو ببرن؛ به‌خصوص که بیش‌تر از هر وقت دیگه‌ای با بحران کمبود انرژی روبه‌رو هستن. “استفاده از پنل‌های خورشیدی” یکی از راه‌حل‌هایی‌یه که به ذهن بشر رسیده؛ راه‌حلی که در ظاهر یه فکر درخشان به نظر می‌یاد اما در واقع بیش‌ازحد در مورد ظرفیت‌هاش اغراق شده.
پنل‌های خورشیدی چطور کار می‌کنن؟
پنل‌های خورشیدی، صفحاتی هستن که از سلول‌های «سیلیکونی» ساخته شدن. این سلول‌ها می‌تونن انرژی خورشید رو دریافت و اون رو به انرژی الکتریسیته تبدیل کنن. ظرفیت پنل‌های خورشیدی با واحد انرژی یعنی «وات» محاسبه میشه و با توجه به شدت نور آفتاب، ظرفیت‌های متفاوت داره.
پنج کشور اولی که توی حوزه‌ی پنل‌های خورشیدی فعالیت دارن:
از اون‌جا که “چین” بیش‌تر از این‌که یه کشور باشه، یه کارخونه‌س؛ طبیعی‌یه که مثل خیلی چیزهای دیگه، رتبه‌ی اول رو در استفاده از پنل‌های خورشیدی داشته باشه. طوری‌که نزدیک به ۴۰ درصد پنل‌های خورشیدی در این کشور نصب شده‌ن. بعد از اون ایالات متحده با ۱۴.۸ درصد در جایگاه دوم قراره گرفته. هند با ۷.۸ درصد، برزیل با ۵.۱۷ درصد و آلمان با ۴.۷۴ درصد در جایگاه‌های سوم تا پنجم هستن.
آیا پنل‌های خورشیدی راه‌حل بحران کمبود انرژی هستن؟
طرفداران انرژی‌های تجدیدپذیر معتقدن استفاده از پنل‌های خورشیدی یکی از بهترین راه‌ها برای تولید انرژی‌یه. اون‌ها بر این باورن که نصب پنل‌های خورشیدیِ خونگی می‌تونه خونه‌ها رو از نظر انرژی بی‌نیاز کنه و حتی انرژی موردنیاز کارخونه‌ها رو تأمین کنه. اما آیا واقعا همین‌طوره؟… آیا پنل‌های خورشیدی می‌تونن مشکل دیرینه و همیشگی ما رو حل کنن؟… بیاین احساساتی نباشیم و از هول حلیمِ انرژی خورشیدی توی دیگ بزر‌گ‌تری نیفتیم!
خیلی از ما فقط در مورد مزیت‌های پنل‌های خورشیدی شنیدیم و خوندیم؛ این‌که قراره ما رو نجات بدن و نگرانی‌های ما رو برطرف کنن. علّتش می‌تونه سیطره‌ی تام و تمامِ طرفداران دوآتشه‌ی جنبش سبز‌ها بر رسانه‌های جریان اصلی و محیط‌های آکادمیک باشه. اما متاسفانه حقایق علمی‌یی هست که تابهحال از چشم ما پنهون نگه داشته شده:
پنل‌های خورشیدی خیلی گرون هستن!
با این‌که تلاش میشه تولید و نصب پنل‌های خورشیدی ارزو‌ن‌تر تموم بشه اما همچنان قیمت‌شون از لحاظ مالی توجیه اقتصادی چندانی نداره. به طور میانگین، نصب یه پنل خورشیدی ۶ کیلو واتی تا ۱۸۰۰۰ دلار خرج روی دست‌تون می‌ذاره (توی ایران که اصلاً همچین قیمتی منطقی نیست!).
اگه بخواین یه ساختمون ۱۸۵ متر مربعی رو به پنل‌های خورشیدی مجهّز کنین باید چیزی بین ۱۵۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ دلار بپردازین. این هزینه به میزان انرژی مصرفی خونه و میزان تابش نور خورشید بستگی داره و می‌تونه بالاتر یا پایین‌تر بشه. مشکل دوم در رابطه با هزینه هم اینه که خیلی خیلی دیر به جیب صاحبش برمی‌گرده و عملا یه سرمایه‌گذاری بلندمدّتِ کم‌سوده.
برخلاف تصور؛ محیط زیست رو آلوده می‌کنن!
طرفداران محیط زیست تا مدت‌ها توی بوق و کرنا کردن که انرژی خورشیدی یکی از دوست‌داران محیط زیسته. اون‌ها معتقد بودن با کمک این انرژیِ پاک میشه استفاده از انرژی‌های تجدیدناپذیر رو کاهش داد و آلودگی هوا رو کم کرد. چیزی که اون‌ها متوجه نشدن [یا بهتره بگیم پنهونش کردن] این بود که ساخت خود همین پنل‌ها محیط زیست رو به‌شدت آلوده می‌کنه!
فرانسه در ده سال گذشته ۳۳ میلیارد دلار خرج پنل خورشیدی و توربین کرد و در نهایت تنها چیزی که گیرش اومد، آلودگی بیش‌ترِ هوا بود. دلیل اون هم این بود که تولید این پنل‌ها، به کلی انرژی برقی و گازی احتیاج داشت!… این باعث شد قیمت برق هم بالا بره!
خنده‌داره؛ اما تولیدشون به انرژی‌های تجدیدناپذیر زیادی احتیاج داره!
پنل‌های خورشیدی انرژی تجدیدپذیر تولید می‌کنن اما تولید خودشون نیاز به انرژی تجدیدناپذیر داره. مسخره‌س. نه!؟… پنل‌های خورشیدی از سیلیکون ساخته می‌شن. حالا این سیلیکون چطور تهیه میشه؟… از «کوارتز» که باید استخراج و حرارت داده بشه. بنابراین خود فرآیند تولید سیلیکون به کلّی سوخت فسیلی احتیاج داره. بنابراین؛ هرچقدر استفاده از پنل‌های خورشیدی بالاتر بره، امکان آلوده شدن هوا هم بیش‌تره و عملا شبیه چرخوندن لقمه به دور سرمونه.
بهینه نیستن!
حتی اگه حاضر شیم چنین هزینه‌ای رو به جون بخریم، در ازاش هیچ نتیجه‌ای که ارزش این هزینه رو داشته باشه دریافت نمی‌کنیم. اگرچه تولیدکنندگان پنل‌ها در تلاش هستن که این هزینه رو کم‌تر کنن؛ اما به‌هرحال هزینه‌ها همچنان به صرفه نیستن. در واقع یک کیلو وات برقی که توسط پنل‌ها تولید میشه، خیلی گرون‌تر و پردردسرتر از یک کیلو وات برقی تموم میشه که توسط سوخت‌های فسیلی تولید میشه.
در سال ۲۰۱۹ با ۴۶ میلیون متر پنل خورشیدی فقط ۷۲۰ تِرا وات بر ثانیه برق تولید شد. یعنی فقط ۳ درصد از برق تولیدی جهان. و این به خودیِ خود یعنی: یه میلیارد هزینه کنین و فقط صد هزار تومن سود دربیارین! [بهینه‌ترین سلول خورشیدی‌یی که تابهحال ساخته شده، تا ۴۶ درصد می‌تونه نور خورشید رو به الکتریسیته تبدیل کنه. اما این سلول خورشیدی هنوز روانه‌ی بازار نشده و نمونه‌های مصرفی موجود در بازار در بهترین حالت فقط ۱۵ تا ۲۰ درصد کارایی دارن].
انرژی خورشیدی هر جایی جواب نمی‌ده!
مشخصه که انرژی خورشیدی نیاز به نور خورشید داره. اگه خونه‌ی شما توی منطقه‌ای باشه که آفتاب‌گیر نیس و اغلب اوقات ابری‌یه، نصب پنل‌های خورشیدی یه کار احمقانه محسوب میشه. برای مثال کشورهایی مثل سوئد و فنلاند که اغلب آسمونی ابری دارن، نمی‌تونن از این انرژی استفاده کنن.
به راحتی بازیافت نمی‌شن!
به طور معمول؛ پنل‌های خورشیدی ساخته می‌شن تا ۳۰ سال عمر کنن اما گاهی قبل از این ۳۰ سال از کار میفتن. طبق اطلاعاتِ منبع موثقی مثلِ «هاروارد بیزنس ری‌ویو»؛ در ایالات متحده، فقط ۱۰ درصد پنل‌های خورشیدی بازیافت می‌شن چون هزینه‌ی بازیافت اون‌ها به‌مراتب بیش‌تر از هزینه‌ی تولیدشونه! [با یه محاسبه‌ی سرانگشتی میشه حدس زد که همین قضیه چه بلایی رو سر محیط زیست میاره].
با توجه به یارانه‌های دولتی که توسط اغلب دولت‌ها به شرکت‌های سازنده اختصاص داده میشه تا بتونن محصولات‌شون رو به بهای کمتری به مصرف‌کننده‌ها بفروشن؛ پنل‌ها شاید در ظاهر آینده‌ی روشنی داشته باشن اما پیش‌بینی میشه که توی ۱۰ یا ۱۵ سال آینده، یه بحران محیط زیستی به وجود بیارن. مثلاً فکر کنین یه بیابون رو پر از پنل‌های خورشیدی کردین و حالا بعد چند سال همه‌شون از کار افتاده‌ن. هم کلی هزینه‌ی بربادرفته رو دست‌تون مونده، و هم کلی زباله تولید شده که بازیافتش یا عملی نیست یا پر هزینه‌ست، و هم با توجه به دردسرش، برق چندانی هم برای ما تولید نکرده!
قابل جابه‌جایی نیستن!
فرض کنین کل حساب مالی‌تونو خالی می‌کنین تا بالاخره بتونین روی سقف خونه‌تون پنل‌های خورشیدی نصب کنین. اگر بنا به دلایلی تصمیم بگیرین از اون خونه برین دیگه نمی‌تونین پنل‌ها رو با خودتون ببرین.
متخصصین می‌گن این کار نشدنی نیست اما کندن پنل‌ها، هم سقف رو خراب می‌کنه و هم باعث میشه بیش‌تر پنل‌ها خراب شن و از کار بیفتن. حتی اگه شدنی هم باشه، مجبورین برای خونه‌ی جدید دوباره هزینه‌ی کمرشکن نصب پنل‌ها رو بپردازین چون نصب‌شون یه کار تخصصی‌یه و متخصص هم قطعاً هزینه‌برداره.
فقط روزها کار می‌کنن!
اگه جایی زندگی می‌کردیم که همیشه روز بود، شاید استفاده از پنل‌ها منطقی و به صرفه درمیومد اما تقریباً نصف روز خورشید توی آسمون نیست و این باعث میشه تولید برق خیلی پایین باشه. بنابراین اصلاً منطقی نیست که زیبایی سقف خونه‌مونو توسط چند تا صفحه مشکی زشت و بی‌ریخت نابود کنیم تا فقط چند کیلو وات برق نصیب‌مون شه!
.
دفعه‌ی بعدی اگر دیدین کسی داره از “مزیت‌های پنل‌های خورشیدی” و از جمله “منافع‌شون برای محیط زیست” صحبت می‌کنه؛ می‌تونین این معایب رو براش ردیف کنین و ازش بخواین تحت تاثیرِ فضاسازی‌های رسانه‌های جریان اصلی که مدافع و حامی “منافع شرکت‌های سازنده‌ی پنل‌های خورشیدیِ رانت‌بگیر از دولت‌ها” هستن، چیزی رو باور نکنه!
