شرخر می‌تواند کلاه شما را به 3 روش بردارد

سرویس حقوقی گذارنیوز: در ایران ماهانه چند صد هزار چک به دلیل بلامحل‌بودن یا کسری موجودی برگشت می خورد و ماهانه هزاران سفته به دلیل عدم وصول بدهی واخواست می شود. و ممکن است شما هم یکی از این طلبکاران باشید که چک یا سفته‌ای از بدهکار خود دارید، اما خبری از پرداخت پول در موعد مقرر نیست. در این فرض، مراجعه به شرخر را حتی به عنوان آخرین راه انتخاب نکنید.

ظهرنویسی برای شرخر

شرخرها معمولا از شما می‌خواهند که سند تجاری (چک یا سفته) را ظهرنویسی (پشت‌نویسی) کنید و دراختیارشان قرار دهید. وقتی سند تجاری را ظهرنویسی می‌کنید و در اختیار شخص دیگری قرار می‌دهید، او دارنده‌ی سند تجاری محسوب می‌شود و می‌تواند مبلغ چک را از صادر کننده‌ی آن یا هر کدام از ظهرنویس‌ها (از جمله خود شما) دریافت کند. یعنی شما خودتان را به این فرد بدهکار می‌کنید و او هم می‌تواند مبلغ چک یا سفته را از صادرکننده دریافت کند و اصلا به شما ندهد و هم می تواند در عوض مراجعه به صادرکننده به خود شما مراجعه کند (مراجعه حضوری یا قضایی) و کل مبلغ سند تجاری را از خود شما دریافت کند!!

پس همان‌طور که می‌بینید این روش استخدام شرخر راه قانونی کلاهبرداری را باز می‌کند و ممکن است شرخری که استخدام می‌کنید کلاهبردار از کار دربیاید و نه تنها به پول‌تان نرسید؛ بلکه به همان میزان هم مجبور شوید قانوناً پرداخت کنید.

خوش‌بختانه ظهر‌نویسی فیزیکی چک با قوانین جدید، مورد پذیرش بانک‌ها نیست و برای انتقال چک به دارنده‌ی جدید حتما باید از طریق سامانه “صیاد” یا “پیچک” بانک مرکزی نام دارنده‌ی جدید ثبت و تایید شود. این فرآیند جدید باعث شده که مردم کمتر به ظهرنویسی بی‌رویه چک دست بزنند. چرا که طی این مراحل آنلاین به دارنده‌ی چک تفهیم می‌کند که در حال انتقال مالکیت سند تجاری می‌باشد. البته لازم به ذکر است که ظهر‌نویسی سفته همچنان مثل قبل است.

با این وجود همچنان شرخرها از شما می‌خواهند که در سامانه‌های مذکور چک را به آن‌ها منتقل کنید تا آن‌ها بتوانند به عنوان طلبکار واقعی بروند به سراغ بدهکار و از طرق قانونی یا غیرقانونی اقدام به وصول چک کنند.

شرخر نماینده شما نخواهد شد

آنچه مهم است بدانید؛ این است که در این روش استخدام شرخر قانون به هیچ وجه شرخر شما را به عنوان نماینده‌ی شما تلقی نمی‌کند. اگر پول را از بدهکار گرفت و به شما نداد، شما باید بر اساس مدارکی که دارید دعوا یا شکایت مستقلی طرح کنید تا بتوانید به پولتان برسید. اگر مبلغ سند تجاری را با طرح دادخواست از خود شما به عنوان یکی از ظهرنویسان طلب کرد شما توسط دادگاه به پرداخت مبلغ سند تجاری به آن فرد محکوم می‌شوید و باید پرداخت کنید و اگر دعوا یا شکایتی دارید مبنی بر این که شرخر نماینده‌ی وصول این طلب بوده و نه طلبکار واقعی، باید اقدام به طرح این ادعا در قالب دعوی یا شکایت نمایید و چون بار اثبات این ادعا به عهده‌ی شماست و نه شرخر (چون سند تجاری در دست اوست و نه شما) به زحمت خواهید افتاد. پس بهتر است از ابتدا با استخدام وکیل دادگستری یا مستقلا برای دریافت طلب خود اقدام قانونی نمایید و اصلاحا با دست بالا وارد دعوی شوید.

شرخرها ممکن است به شما پیشنهاد دهند که در قبال انتقال سند تجاری به آن ها، با شما قراردادی مبنی بر نمایندگی در وصول مطالبات امضا کنند. این روش در صورت بروز مشکل، دست شما را تا حدی پرتر می کند اما باید بدانید شخصی که قصد کلاهبرداری از شما را دارد ابایی از امضا کردن هیچ کاغذی ندارد. ممکن است شرخر در قبال چک یا سفته‌ای که از شما دریافت می‌کند به اصطلاح رایج در بازار همه چیز را با همان قرارداد “شش‌میخه” کند و حتی از یکی از دو طریق مذکور؛ یعنی وصول طلب از طلبکار و عدم پرداخت به شما یا دریافت وجه سند از خود شما، به شما ضرر نزند؛ بلکه هدفش خرج کردن سند تجاری دریافتی از شما باشد. در موارد بسیاری شرخرها با اسناد تجاری دریافتی از مردم اقدام به خرید کالاها و خدمات می‌نمایند و غیب می‌شود و این به معنای آوارشدن طلبکارهای جدید بر سر ظهرنویسان خواهد بود.

در این فرض بر اساس «اصل استقلال امضاها» شما باید به دارنده‌ی جدید سند تجاری وجه آن را بپردازید و بعد بروید و علیه شرخر هر دعوی یا شکایتی دارید طرح کنید.

شرخری نوین

شرخرها امروزه برای خود اسامی جدیدی انتخاب می‌کنند و حتی ممکن است شرخری را در قالب یک شخصیت حقوقی انحام دهند. فریب اسامی‌ای همچون «کارشناس وصول مطالبات» یا « تیم وصول مطالبات» یا «کارگزاری وصول مطالبات» یا «شرکت خدمات پشتیبانی مالی» و از این قبیل را نخورید. شرخر با هر اسمی یا هر شخصیتی اعم از حقیقی و حقوقی، یک روش دارد و این روش برای شما مخاطره‌آمیز است. بنابراین اگر شرخر قصد برداشتن کلاه شما را داشته باشد با این روش می‌تواند.

این‌ها مخاطرات حقوقی و مالی استخدام شرخر در فرضی است که او از روش‌های مسالمت‌آمیز و قانونی و غیرمجرمانه اقدام به وصول طلب مندرج در سند تجاری نماید. اما اگر از روش‌های مجرمانه و غیرقانونی اقدام به دریافت طلب از بدهکار نماید ممکن است شما به عنوان استخدام کننده‌ی او با عنوان «معاونت» یا «آمر قانونی» حتی مجازات شوید. مخاطرات کیفری استخدام شرخر نیاز به مطلب مستقلی دارد که به زودی در گذارنیوز منتشر خواهد شد.

نویسنده: جمال جاویدی اصل