چند نکته مهم درباره گفتگوهای هستهای در قطر که نمیدانید!
طبق اعلام مقامات رسمی کشورمان و تأیید مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دور جدیدی از تعامل ایران و طرفهای غربی دربارۀ روند احیای توافق هستهای یا همان برجام، در روزهای آینده در یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس ـ احتمالاً قطر ـ برگزار خواهد شد.
انتشار این خبر، بازتاب زیادی در فضای رسانهای کشور داشت و زمینهساز انتشار اخبار مختلف و شایعاتی در این زمینه شد، با این حال، خبرنگار تسنیم از منابع آگاه کسب اطلاع کرده است که بخش زیادی از این اخبار، ارتباطی با واقعیت ندارد و بهنظر میرسد که اشاره به موارد زیر که روایت میدانی از گفتگوهای پیشِروست، به دقیق شدن تحلیلها کمک فراوانی میکند:
چیزی برای مذاکره وجود ندارد؛ بلکه طرفین ـ یعنی ایران و آمریکا ـ باید تصمیم نهایی خود را با میانجیگری اتحادیه اروپا در این زمینه بگیرند، در واقع نام این گفتگوها را باید «نشست دوحه» و نه «مذاکرات دوحه» دانست که علت عدم حضور کشورهای E3 (فرانسه، آلمان، انگلیس) و روسیه و چین در این نشست هم به همین دلیل است.
هیچ مذاکره مستقیمی بین ایران و آمریکا شکل نمیگیرد. برداشتهای اشتباه از سخنان جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در برخی رسانههای داخلی باعث ایجاد این شبهه شد که احتمالاً و برای نخستین بار بعد از خروج غیرقانونی واشنگتن از توافق هستهای، ایران پذیرفته است که با آمریکا بهصورت مستقیم گفتگو داشته باشد؛ در صورتی که چنین مسئلهای نیست و تیم ایرانی بهسبک سابق و با میانجیگری اروپا ـ بدون حضور مستقیم آمریکا ـ در این گفتگوها شرکت خواهد کرد.
علت اصلی شکلگیری این گفتگوها، تلاش اتحادیه اروپا برای به نتیجه رساندن فرایند مذاکرات وین بهمنظور احیای برجام است که در ماههای گذشته با مخالفت و سنگاندازی جدی E3 و اسرائیل و عربستان همراه بوده است. ماجرای بازداشت عجیب انریکه مورا، مسئول هماهنگکننده مذاکرات وین در فرودگاه فرانکفورت و بعد از بازگشت از گفتگوهای مثبت در تهران نیز این مسئله را نشان داد. حالا، جوزف بورل بهعنوان آخرین تلاشها برای فاصله گرفتن از سه کشور اروپایی و سعی بر نجات اوضاع نابسامان اقتصادی اتحادیه که در روزهای پساجنگ اوکراین وضعیت مناسبی ندارد، زمینه را برای نشست هستهای در قطر فراهم کرده است.
طیف معتدل در دولت جو بایدن بهدنبال زمینهسازی برای ارائۀ یک چهره منطقی از کاخ سفید پیش از سفر چند روز آیندۀ بایدن به سرزمینهای اشغالی و عربستان سعودی است، در واقع، با توجه به احتمال موضعگیریهای تند سران آمریکا و اسرائیل علیه ایران در این سفر که نهایتاً منجر به اعلام غیررسمی مرگ برجام میشود، نشست هستهای در قطر میتواند زمینه را برای راهاندازی بازی مقصرانگاری یا همان BlameGame توسط آمریکا علیه ایران فراهم کند؛ یعنی ایران مقصر به بنبست رسیدن گفتگوها معرفی شود.