شوک منفی تصويب قطعنامه ضدايراني بر مذاکرات برجام
ماجرا از کجا شروع شد؟
گذارنیوز – اخیرا رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره افزایش ۱۸ برابری غنی‌‌‌‌‌‌‌سازی اورانیوم در ایران گزارشی منتشر کرده بود و ادعاهایی مبنی‌بر اینکه تهران همکاریهای لازم را با آژانس نداشته است؛ بیان کرده بود و همچنین از تلاش سه کشور اروپایی و آمریکا برای تهیه قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس خبر داده بود. این اتفاقات نهایتا به تصويب قطعنامه ضدايراني منجر شد.
بیانیه سازمان انرژی اتمی چه بود؟
سازمان انرژی اتمی با صدور بیانیه‌ای از قطع فعالیت تعدادی از دوربین‌های فرا‌پادمانی آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایران خبر داد. بر اساس آنچه در اين بيانيه آمده است؛ «جمهوری اسلامی ایران تاکنون همکاریهای گسترده‌ای با آژانس بینالمللی انرژی اتمی داشته است که متأسفانه آژانس بدون اینکه در نظر داشته باشد که این همکاری‌ها ناشی از حسن نیت ایران است، نه تنها قدردان این همکاری‌ها نبوده، بلکه به نوعی آن را وظیفه ایران نیز تلقی کرده است. به همین دلیل تصمیم گرفته شد از امروز فعالیت دوربین‌های فرا‌پادمانی دستگاه اندازه گیری بر خط سطح غنا OLEM و فلومتر آژانس قطع شود که دستور آن به مسئولان مربوطه داده شده است.» البته بيش از 80 درصد از دوربين‌هاي موجود آژانس دوربين‌هاي پادماني هستند كه كمافي‌السابق فعاليت اين دوربين‌ها ادامه خواهد يافت.سخنگوي سازمان انرژي اتمي ايران امروز با حضور در يكي از مراكز هسته‌اي بر قطع فعاليت دو دوربين آژانس نظارت كرد.
واکنش سخنگوی وزارت امور خارجه
سخنگوی وزارت امور خارجه، بانیان قطعنامه ضد ایرانی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی را مسئول تبعات بعدی این اقدام دانست و تاکید کرد: پاسخ ایران قاطع و متناسب است.
واکنش نمایندگان مجلس: تلافي مي‌كنيم
محمدحسن آصفري، نماينده مردم اراك در مجلس شوراي اسلامي قبل از صدور بیانیه اعلام کرد: «اگر شوراي حكام قطعنامه شديد‌تري عليه ايران صادر كند يا پرونده فني ايران را دستخوش مسائل امنيتي و سياسي كند جمهوري اسلامي نيز گزينه جديد خود را روي ميز مي‌گذارد.»
شهريار حيدري عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نيز اعلام کرد: «بعيد است در شوراي حكام قطعنامه‌اي عليه ايران به نتيجه برسد، اما اگر اين قطعنامه هم راي آورد جمهوري اسلامي ايران از برنامه هسته‌اي خود در چارچوب آژانس كوتاه نمي‌آيد.»
روسیه همچنان طرف ایران است
روسيه که پیشتر اعلام كرده كه پيش‌نويس قطعنامه امريكا و سه كشور اروپايي را نمي‌پذيرد؛ پس از تصویب قطعنامه علیه ایران، روسیه به نقل از کرملین گزارش کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران در تماس تلفنی از تلاش‌های دیپلماتیک برای دستیابی به توافق در مورد برنامه هسته‌‌‌‌‌‌‌ای ایران حمایت کردند.
برجام به مو بند است؟
مسير احياي برجام پیچیده تر از قبل شده است. آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و كشورهاي طراح قطعنامه سعی دارند تا موضوع را درخواست مكتوب از تهران براي افزايش همكاري با آژانس جلوه دهند. اما قطعا در این شرایط سخت تحریم، این اقدام برای ایران این معنی را در بر ندارد. قطعنامه به‌جای آنکه به لحاظ فنی و حرفه‌ای نکته‌ای را بخواهد بیان کند؛ بیشتر رنگ و بوی سیاسی دارد و یادآور اتفاقات دو دهه گذشته در ایران است. این اقدام آژانس و بیانیه ای که صادر شده است ممکن است برجام را از ریل مذاکره خارج کند و آن را به بیراهه بکشاند. هرچند که آژانس به دنبال اثبات این قضیه باشد که برجام و این قطعنامه ارتباط معناداری با هم ندارد و صرفا یک بیانیه کاملا ملایم را ارائه کرده است؛ اما احتمال شکست مذاکرات در برجام را قوت می‌بخشد. اگرچه که هنوز امیدها برای احیای برجام پا‌برجاست و تا طرفین اعلام شکست نکنند مذاکرات ادامه خواهد یافت ولی نمی‌توان پیچیده تر شدن روند مذاکرات را هم منکر شد. باتوجه به حمایت چین و روسیه از ایران در موضوع برجام و انرژی هسته ای، می‌توان امید داشت که مذاکرات برجام حتی اگر از طرف غربی‌ها به بیراهه هم کشیده شود اما باز شانس خود را برای به نتیجه رسیدن از دست نمی‌دهد.
ایران پس از توافق و ایران بدون توافق
علی رغم فشار‌های اقتصادی زیاد، اقتصاد کشور مسیر خود را با پذیرش واقعیتِ تحریم‌ها ادامه می‌دهد. به نظر می‌رسد حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و اجرای طرح یارانه‌ای جدید، حکایت از این دارد که دولت پیش بینی شکست مذاکرات احیای برجام را کرده است و برنامه ریزی‌های خود را با محوریت اقتصاد مقاومتی در پیش خواهد گرفت. در این شرایط دلار کمتر از 35 هزار تومان دور از ذهن است و بازارها به دلیل شوک ناشی از افزایش دلار و بالارفتن انتظارات تورمی رشد می‌کنند. اما چون این رشد ناشی از افزایش تولید نیست و ناشی از افزایش عمومی قیمت‌هاست؛ منجر به رکود تورمی به ویژه در کالاهای گران مانند خودروی خارجی و مسکن می‌شود.البته اگر دولت جدید بتواند با رانت ارزی مقابله کند و ماشین چاپ پول را برای کنترل تورم، خاموش کند؛ حتی بدون برجام هم اگرچه که سخت اما می‌تواند کشور را اداره کند. و اما سناریوی توافق که البته در شرایط فعلی احتمال به نتیجه رسیدن آن کمتر است. در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات احیای برجام، دولت با فروش نفت بیشتر و در اختیار گرفتن دارایی‌های بلوکه شده خود، می‌تواند نرخ ارز را تا کانال 20 تا 25 هزار تومان پایین بیاورد و بازارها با افت ناشی از کاهش انتظارات تورمی مواجه شوند. در این حالت بازار بورس به دلیل عقب ماندگی نسبت به سایر بازارها راه صعودی خود را خواهد رفت اما مسکن، خودروی خارجی، کالای بادوام و مسکن افت خواهند کرد. در این صورت در پایان دولت، نرخ تورم نیز به خوبی کنترل خواهد شد و احتمال ثبات قیمت‌ها بالا می‌رود.
مریم دهقان
