تأثیر سختگیری های طالبان بر آینده رمزارز در افغانستان

ه گزارش واحد ترجمه گذارنیوز، طالبان سرانجام رمزارز را در افغانستان ممنوع کرد. بسیاری از کاربران رمزارز و تاجران این تصمیم را یکی از بدترین تصمیمات سیاسی دولت می دانند.

با روی کار آمدن دوباره طالبان در آگوست ۲۰۲۱ (مرداد 1400)، افغانستان با تحریم های جهانی مواجه شد. این تحریم‌ها به توقف فعالیت بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی و خدمات مبادلات پولی در این کشور منجر شد. این موضوع فضایی را برای ارزهای دیجیتال و استیبل کوین‌ها ایجاد کرد تا به طور گسترده، حداقل به منظور ارسال و دریافت وجه، مورد استفاده قرار گیرند.

با این حال به گزارش وبسایت ای تی ان نیوز (ATN-News)، دولت طالبان اخیراً ارزهای دیجیتال را ممنوع اعلام کرده و در هفته گذشته ۱۶ مسئول صرافی را در شمال غرب شهر هرات دستگیر کرده است.

بر اساس این گزارش در ابتدا مهلتی برای مطابقت با قوانین دولت به صرافی ها داده شده بود اما در نهایت و پس از عدم انجام این کار این صرافی ها تعطیل شدند. دولت افغانستان از مردم محلی خواسته است که از دارایی های دیجیتال استفاده نکنند و به آن ها در مورد خطرات مرتبط با چنین فعالیت‌هایی هشدار داده است.

با این حال افراد آگاهی که به دلایل امنیتی خواسته‌اند ناشناس بمانند، به سایت خبری کوین تلگراف گفته‌اند که هیچ اطلاعیه یا هشدار قبلی در این مورد داده نشده بود.

بانک مرکزی افغاستان در اطلاعیه ای اعلام کرد که تجارت ارز دیجیتال مشکلات زیادی را ایجاد کرده و با این ارز، کلاهبرداری‌هایی از مردم صورت گرفته است. بنابراین این صرافی ها باید تعطیل شوند. سید شاه سعادت، رئیس واحد مبارزه با جرایم پلیس هرات،‌ به خبرگزاری ای تی ان گفت: ما وارد عمل شده و همه صراف های دخیل در این تجارت را دستگیر و مکان فعالیت آنها را تعطیل کرده ایم.

افراد آگاه معتقدند که هیچ کلاهبرداری مرتبط با رمزارز در این تصمیم “احمقانه” دولت دخیل نبوده است. آن ها می‌گویند: ما عمدتاً از صرافی و کیف پول ارز دیجیتال بایننس استفاده می کردیم. در حال حاضر ما بانک یا خدمات پولی استانداردی نداریم و طالبان تنها امید ما را ممنوع کرده است.

در ماه ژوئن (خرداد) بانک مرکزی افغانستان به رهبری طالبان تجارت آنلاین ارز خارجی را در این کشور ممنوع کرد. یک سخنگو به بلومبرگ (Bloomberg) گفت که این بانک تجارت در فارکس (forex) را غیرقانونی و فریبکارانه می داند و گفت: در قوانین اسلامی هیچ دستور العملی برای تأیید آن وجود ندارد.

به گزارش بلومبرگ پس از قدرت گرفتن مجدد طالبان در افغانستان، به دلیل قطع شدن میلیاردها دلار کمک خارجی و مسدود شدن دارایی های خارجی مردم به خاطر تحریم های آمریکا، وضعیت مالی ساکنان این کشور بدتر شد.

چرا طالبان رمزارز را ممنوع کرد؟

بر اساس گزارش ای تی ان نیوز، دلیل اصلی این ممنوعیت، ماهیت بی ثبات رمزارزها و دارایی‌هایی مانند دلار آمریکا است که از کشور خارج می‌شوند. زیرا صرافی‌های رمزارز در داخل افغانستان قرار ندارند.
دلیل دیگری که در این گزارش بیان شده عبارت است از جدید بودن ارزهای دیجیتال و اینکه مردم با آن ها آشنا نیستند.

غلام محمد سهرابی، سرپرست صرافان فیات نیز گفته است که از رمزارزها برای کلاهبرداری از مردم استفاده شده است. با این حال افراد آگاه از وجود جرم یا کلاهبرداری مرتبط با رمزارزها اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند و سهرابی نیز اطلاعات خاصی ارائه نکرده است.

برخی معتقدند که تنها دلیل این ممنوعیت ماهیت غیرمتمرکز رمزارزها و فناوری بلاکچین زیربنایی آنها است. فردی با بیش از شش سال تجربه در زمینه معاملات رمزارز، به کوین تلگراف گفته است که طالبان رمزارز را ممنوع کردند زیرا قادر به کنترل آن نیستند. او اضافه کرد:

دولت می خواهد بر همه چیز کشور نظارت، کنترل و دخالت داشته باشد. من قبول دارم که ماهیت رمزارز بی ثبات است اما همه کسانی که از آن استفاده می کنند باید از این موضوع آگاهی داشته باشند. علاوه بر این کسانی که فقط می خواهند حواله‌هایی را از خارج از کشور دریافت یا به خارج از کشور ارسال نمایند، می‌توانند از استیبل‌کوین‌‌ها استفاده کنند.

منابع اطلاعاتی کوین تلگراف اظهار کردند که طالبان به “معامله‌کنندگان” و “صرافان ارز دیجیتال به فیات” گفته‌اند که استفاده از رمزارزها به منزله قمار است و از نظر شرعی آن را حرام دانسته‌اند. آنها افزودند که طالبان از مردم می‌خواهند که از بانک‌های محلی استفاده کنند. در حالی که اغلب خدمات پولی محلی محدود است و ما نمی توانیم تمام پول خود را به صورت یکجا برداشت کنیم.

یک کاربر رمزارز که از برادرش در آلمان پول دریافت می‌کرد به کوین تلگراف گفت: ما فقط می توانیم حدود ۲۰ هزار افغانی (تقریباً ۲۲۰ دلار) در هفته از بانک های محلی پول دریافت کنیم و به خاطر دریافت پول گاهی باید ساعت‌ها در صف منتظر بمانیم. مشکل دیگری که در این زمینه وجود دارد کارمزدهای بالا برای انجام تراکنش است که ما فقط سعی می کنیم تا حد امکان از آن جلوگیری کنیم.

آن ها افزوند که هنگام استفاده از خدماتی مانند سوئیفت (SWIFT)، وسترن یونین (Western Union)، مانی گرم (MoneyGram) و سامانه محلی حواله (Hawala) همیشه مجموعه‌ای از هزینه های پنهان وجود دارد. این کاربر رمزارز گفت کارمزد تراکنش ها گاهی تا ۲۰ درصد هم می رسد.

خطر رمزارز در افغانستان

پس از این که افغانستان تحت تأثیر موج تحریم‌ها پس از طالبان قرار گرفت،‌ بسیاری از افراد برای دریافت پول از خانواده و دوستان خود در خارج از کشور به دنبال راه دیگری بودند. این وضعیت فضا را برای ارزهای دیجیتال باز کرد زیرا خدمات محلی انتقال پول یا ممنوع و یا بسیار پرهزینه بود.

علاوه بر این شرکت های مطرح در زمینه انتقال وجه مانند پی‌پَل (PayPal) و ونمو (Venmo) توسط بانک های افغانستان پشتیبانی نمی شوند و این سبب محدودیت خدمات این شرکت‌ها می‌شود. همچنین افتتاح حساب بانکی دشوار و مستلزم شرایط متعددی از جمله ارائه سند خانه و حکم اشتغال است.

مردم محلی می گویند:‌ ما با دارایی های رمزارز می توانیم بدون نگرانی از هزینه های تراکنش یا پیچیدگی فرایند مبادلات دیجیتال، هزاران دلار از خانواده های خود دریافت کنیم. استفاده از برنامه هایی مانند بایننس یا برخی از کیف پول‌های ارزدیجیتال فوق العاده آسان است. حتی برخی از افراد بی سواد هم اکنون می توانند به راحتی ارزهای دیجیتال را ارسال یا دریافت کنند.

بر اساس داده های گوگل ترندز (Google Trends) جستجوی عبارات بیت کوین، رمزارز و رمزنگاری، به ویژه در استان های هرات، قندهار، کابل، ننگرهار و بلخ بیش از ۱۰۰ درصد افزایش داشته است. علاوه بر این مؤسسه چِین آنالایسس (Chainalysis) در شاخص جهانی پذیرش رمزارز در سال ۲۰۲۱، از میان ۱۵۴ کشور، افغانستان را در رتبه بیستم قرار داد. یک نفر به کوین تلگراف گفت که این موضوع نشانه مثبتی است از اینکه مردم افغانستان مایل به سرمایه‌گذاری و استفاده از رمزارزها در زندگی روزمره خود هستند.

یک کارمند آنلاین گفت: رمزارز تنها راهی است که با استفاده از آن می‌توانم به صورت آنلاین پول دریافت کنم، زیرا ما به خدماتی مانند پی‌پل دسترسی نداریم. من دستمزدم را با رمزارز دریافت می‌کنم و به این ترتیب غذا در سفره خانواده نُه نفره‌ام می گذارم اما اکنون بسیار ناامیدم.

یکی از منابع افزود: ممکن است طالبان در تلاش برای ایجاد یک ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) باشند و برنامه هایی برای استفاده از فناوری بلاکچین داشته باشند. با این حال اکثر معامله گران معتقدند در حالی که ارزهای دیجیتال موجود خدمات مورد نیاز مردم را فراهم می کنند، دیگر نیازی به ایجاد چنین رمزارزی وجود ندارد. طالبان هنوز هیچ طرحی در رابطه با ارزهای دیجیتال بانک مرکزی ارائه نکرده‌اند.

والی آدییِمو (Wally Adeyemo)، معاون وزیر خزانه داری ایالات متحده در اجماع سال ۲۰۲۲ گفت: فقط تصورش را بکنید که یک سامانه پرداخت دیجیتال جهانی روان و دارای کنترل‌های مناسب برای جلوگیری از تأمین مالی غیرقانونی، چه کاری می‌تواند برای مردم در جاهایی مانند افغانستان انجام دهد، اگر بستگان آنها در خارج از کشور بتوانند به راحتی حواله ارسال کنند، یا اگر سازمان های غیردولتی بتوانند با یک کلیک در گوشی تلفن هوشمند، حقوق کارکنان خود در سراسر جهان را پرداخت کنند.

آدییِمو به ضعف بانک‌های محلی در افغانستان برای تأمین پول نقد کافی برای مردم عادی اشاره کرد. در حالی که وضعیت این کشور هر روز بدتر می شود، او معتقد است که باید هر دو روی این سکه دیجیتال، یعنی هم خطرات و هم فرصت ها را در تعادل با هم قرار دهیم.

مترجم: رائفه خلیلی
منبع: cointelegraph