انار، یاقوت سرخ ایران در برزخ صادرات
به گزارش گذارنیوز، متأسفانه امروز کیفیت انار ایران نسبت به گذشته بسیار پایین آمده و ما دیگر قادر به رقابت با سایر صادرکنندگان انار نیستیم. این درحالیست که انار محصول گران‌قیمتی است و در دنیا فقط حدود ۵ کشور این محصول را تولید و صادر می‌کند و ایران نیز یکی از عمده صادر کنندگان این محصول است.
انارهای تولید شده باغات امسال عمدتا کم آب و دانه سفید هستند، به همین دلیل نیز بازارهای صادراتی را از دست داده اند.
در حال حاضر محصول انار به صورت محدود به عراق، دبی، قطر، عمان، بحرین و چند کشور دیگر صادر می شود و این در حالی است که تا پیش از این بیش از ۲۰ هزار تن انار فقط به کره جنوبی صادر می‌شده است.
سال گذشته به دلیل داغ بودن بازار صادرات انار به سایر کشورها لذا نرخ این محصول نیز میل به صعود داشت و از همین رو مصرف‌کنندگان داخلی به دلیل قیمت‌های گزاف کمتر امکان خرید این محصول را در بازار داشتند.
درحالی‌که انار مرغوب در سال گذشته کیلویی ۲۵ هزار تومان زینت‌بخش بازار شده بود، اما امسال به دلیل کاهش کیفیت این محصول و کاهش صادرات لذا یاقوت سرخ ایرانی مشتری نداشته و این محصول با نازل‌ترین قیمت، محصول درجه ۳ از کیلویی ۵ هزار تومان تا محصول درجه‌یک به ازای کیلویی ۲۰ هزار تومان در خرده‌فروشی‌ها، عرضه‌شده است.
پیش از این به دلیل صادرات انار خراسان به کشورهایی نظیر ژاپن و کره جنوبی، بسیاری از باغداران از کاشت این محصول رضایت داشتند؛ اما در حال حاضر به دلیل از دست دادن بازارهای صادراتی این محصول مشتری چندانی نداشته و محصول درجه یک باغداران بیش از ۱۰ الی ۱۲ هزار تومان خریدار ندارد، بنابراین این افت قیمت با توجه به افزایش هزینه‌های باغداری فشار مضاعفی را بر دوش تولیدکنندگان تحمیل کرده است.
گرمازدگی انار ایرانی
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی پیرامون مشکلاتی که گریبان باغداران این محصول را از سال گذشته تاکنون گرفته، توضیح می‌دهد: افزایش هزینه‌های تولید مانند کود و سم و یا هزینه‌های برداشت مانند افزایش نرخ دستمزد کارگر از سال گذشته تاکنون برای تولیدکنندگان مشکل‌ساز بوده است، اما مهم‌ترین مشکلی که بر روی تولید این محصول تأثیر نامطلوبی داشته، سرمازدگی و هم‌چنین افزایش دما در سال گذشته بود.
غلامحسین ساربان با اشاره به اختصاص افزون بر ۸ هزار هکتار از باغات خراسان رضوی به کاشت انار اظهار می‌کند: شهرستان‌های مه‌ولات، خلیل‌آباد، بجستان، کاشمر، بردسکن، سبزوار، رشتخوار و گناباد به‌عنوان قطب‌های تولید این محصول دراستان شناخته می‌شوند.
وی ابراز می‌کند: ارقام متنوعی مانند شیشه گپ، بجستانی، خزر، اردستانی، انار قرمز و انار قند در این استان وجود دارد، که رقم بجستانی در این استان معروف‌ترین رقم انار است.
وی تنش‌های گرمایی و شرایط اقلیمی به وجود آماده در باغات انار را نیز در طی چند سال گذشته بر روی کیفیت این محصول تأثیرگذار دانسته و می‌گوید: کمبود آب و افزایش دما موجب شده تا کرم گلوگاه به‌عنوان یک حشره گرما پسند به یکی از مشکلات و مهم‌ترین آفات انار ایرانی تبدیل شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اذعان می‌کند: از مشکلات عمده در مناطق انار خیز کشور بروز عوارض سفید شدگی آریل، آفتاب‌سوختگی و ترکیدگی این میوه است، زیرا دما و شدت نوربالا سبب بروز عوارض مذکور، سنگ‌گیری نامناسب آریل‌ها، کاهش بازارپسندی میوه‌ها و کاهش شاخص‌های کیفی آن‌ها و به‌صورت خلاصه، تنزل کمیت و کیفیت میوه تولیدی شده و ارزش صادرات انار را کاهش داده است.
وی بابیان اینکه کشاورزان برای جلوگیری از آفتاب‌سوختگی باید نسبت به متراکم کاشت باغت و یا ایجاد سایبان اقدام کنند، ابراز می کند: این اقدامات همگی مستلزم صرف هزینه برای تولیدکننده است.
کاهش تولید انار
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی خاطرنشان می‌کند: متأسفانه کاهش آب و کیفیت پائین آن نیز بر تولید و کیفیت محصول تأثیر نامطلوبی داشته است.
ساربان با اشاره به اینکه کشاورزان با توجه به افزایش هزینه‌ها به تولید محصولات مقرون‌به‌صرفه روی آورده‌اند اظهار می‌کند: در همین راستا بسیاری از کشاورزان در حاشیه کویر ترجیح داده‌اند تا باغات خود را به کاشت پسته اختصاص دهند، زیرا محصول مقرون‌به‌صرفه تری است.
وی توضیح می‌دهد: ازآنجایی‌که محصول انار باید بلافاصله توسط باغدار به بازار عرضه شود، لذا همه‌ساله کشاورزان با استرس عرضه و فروش محصول روبرو بوده و یا برای تبدیل محصول خود به رب انار نیازمند صنایع تبدیلی هستند؛ اما این مشکلات برای آن دسته از افرادی که به کاشت پسته روی آورده‌اند، کمتر است و از طرفی محصول خود را باقیمت گران‌تری نسبت به انار به بازار عرضه می‌کنند.
وی ابراز می‌کند: همین معادلات موجب شده تا به‌طور مثال در شهرستان مه‌ولات با ۳۱۰۰ هکتار باغ انار شاهد کاهش تولید باشیم و در حال حاضر این رقم به ۲۰۰۰ هکتار کاهش پیدا کند.
وی یادآور می‌شود: به دلایلی که مطرح شد در سال‌های اخیر مردم تمایلی به سرمایه‌گذاری برای کشت انار نداشته‌اند و اکنون محصول پسته در حاشیه کویر قرارگرفته است و باغات انار به جهت اینکه بازار مناسبی را در اختیار ندارد رو به کاهش است.
کاهش صادرات
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه خشک‌سالی و گرمازدگی و هم‌چنین سرمازدگی در طی سال‌های گذشته تاکنون خسارت‌های غیرقابل جبرانی را به تولیدکنندگان این محصول وارد کرده است، اظهار می‌کند: از سال ۸۶ به دلیل خشک‌سالی باغات انار دچار گرمازدگی شد و کیفیت انار استان تا حدودی کاهش پیدا کرد.
وی ادامه می‌دهد: در سال ۷۴ شروع صادرات انار به کشورهای کره جنوبی و ژاپن بود، اما به دلیل سرمازدگی باغات انار، صادرات به این کشورها قطع شد و این محصول رونق خود را از دست داد و لذا امسال نیز انار تولیدشده به جهت افزایش تنش‌های خورشید و افزایش دوره گرما کیفیت مناسبی ندارد.
انار ایرانی کیلویی چند صادر می‌شود؟
به گزارش گذارنیوز، در ایران بیش از ۷۴۰ نوع انار وجود دارد اما شهسوار دانه قرمز، میخوش، شیرین ساوه، آلک ساوه، ملس اصفهانی دانه قرمز، شیشه کپ خراسان و قجاق قم از انواع معروف انار ایرانی‌اند.
انار تازه به ۲۰ کشور جهان ازجمله آلمان، انگلستان، امارات متحده عربی، اوکراین، سوئد، سوئیس، هلند و کره جنوبی صادرشده و دراین‌بین کره جنوبی بزرگ‌ترین خریدار انار از ایران بوده است.
مرفولوژیکی ارقام صادراتی انار مناطق مختلف کشور که برای صادرکنندگان مقبولیت دارند عبارت‌اند از رنگ پوست، رنگ‌دانه، طعم دانه، ضخامت پوست و وزن میوه که متاسفانه محصول امسال با کاهش کیفیت همراه شده است.
انارهایی که دارای صفات مرفولوژیکی بوده و مناسب صادرات هستند شامل رباب نی‌ریز، شیشه کپ فردوس ، نادری بادرود، ملس یزدی، قجاق قم، اردستانی مه‌ولات، بجستانی گناباد و خزر بردسکن است.
داده‌های صادراتی نیمه نخست سال جاری گمرک ایران نشان می‌دهد، ایران صرفاً ۷۵ هزار و ۳۹۷ دلار انار به ۸ کشور همسایه صادر کرده است.
حجم اناری که به کشورهای عراق، کویت، امارات، عمان، پاکستان، افغانستان، بحرین و ترکمنستان صادرشده نیز ۱۷۳ هزار و ۷۸۸ تن است.
در این بین ارزش هر کیلوگرم اناری که ایران در این مدت به کشورهای مختلف صادر کرده است، حداقل زیر نیم دلار و حداکثر نزدیک به یک دلار بوده است. آمار شش‌ماهه نخست سال جاری نشان می‌دهد، ایران انار با قیمت ۲۴هزار و ۷۷۶ تومان به بحرین صادر کرده؛ ارزش دلاری این انار ۰.۹۹ است؛ یعنی نزدیک به یک دلار است.
بدین ترتیب بحرین گران‌تر از سایر کشورهای هدف ایران، انار را از ایران می‌خرد. در مقابل کویت ارزان‌تر از سایرین این محصول را می‌خرد. در این بازه کویت انار ایران را ۰.۴۰ دلار یا ۱۰ هزار و ۴۵۸ تومان خریداری کرده است.
نگاهی به وضعیت خرید سایر کشورها نشان می‌دهد، عراق نیز هر کیلو انار ایرانی را ۰.۴۱ دلار و امارات و عمان ۰.۴۴ خریداری کردند. بدین ترتیب عراق ۱۰ هزار و ۱۵۳ تومان و امارات و عمان حدود ۱۱ هزار تومان برای هر کیلو انار ایرانی پول پرداخت کردند.
اما پاکستان، افغانستان و ترکمنستان هرکدام برای هر کیلو انار ایران حدود نیم دلار هزینه کردند؛ یعنی در شش‌ماهه گذشته افغانستان ۱۰ هزار تومان و پاکستان و ترکمنستان ۱۱ هزار تومان پول پرداخت کردند.
قطب‌های تولید در ایران
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در این رابطه اظهار می کند: هم‌اینک استان فارس با ۲۵ درصد، استان مرکزی با ۱۱ درصد، خراسان رضوی و اصفهان هریک با ۱۰ درصد، یزد با هفت درصد و سمنان با ۶ درصد از حجم کل تولید انار در ایران، استان‌های برتر تولیدکننده این محصول در کشور هستند.
علی جعفری بابیان اینکه تولید محصول انار در این استان امسال در مقایسه با شرایط عادی آب و هوایی ۲۰ درصد کاهش‌یافته است می افزاید: ایران با تولید سالانه ۱.۳ میلیون تن انار بعد از هند و چین سومین تولیدکننده این محصول در جهان است و تولید این محصول در جهان در حال حاضر نزدیک به ۶ میلیون تن در سال است.
وی اذعان می‌کند: میزان برداشت انار در خراسان رضوی در شرایط عادی و مناسب آب و هوایی و باغداری، افزون بر ۱۵ تن در هر هکتار است که تولید سالانه آن بیش از ۱۰۰ هزار تن می‌شود و امسال دچار کاهش شده است.
وی ادامه می دهد: از جمله عوامل مؤثر در کاهش تولید در این محصول می‌توان به سرمازدگی در اواخر زمستان سال گذشته و اوایل سال جاری، کاهش نزولات، تشدید و استمرار خشک‌سالی، بروز تنش‌های آبی و افزایش دور آبیاری به دنبال خاموشی چاه‌های کشاورزی و گرمای شدید در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ اشاره کرد.
منبع: بازار
